آشنایی با «واخواهی و تجدیدنظرخواهی برای اعتراض به آرای دادگاه‌ها»|دفتر حقوقی موکل

با وجود همه دقت و احتیاطی که در رسیدگی و صدور رأی می شود، باز هم احتمال اشتباه در آرای صادره وجود دارد؛ بنابراین، تقریباً در تمام نظام‌های قضائی، دست‌کم یک نوبت بازبینی آرا از سوی مراجع بالاتر پیش‌بینی‌شده تا هم امکان اصلاح اشتباهات احتمالی فراهم شود و هم دقت قاضی نخستین به لحاظ این‌که از نظارت مراجع بالاتر بر چگونگی کار خود آگاه است، افزایش یابد و اشتباهات احتمالی از همان ابتدا به حداقل ممکن کاهش یابد.

 

دفتر حقوقی موکل، ارائه دهنده خدمات حقوقی، وکالت کلیه امور حقوقی توسط وکیل پایه یک دادگستری تهران

روش‌های شکایت از آرا به دو دسته تقسیم می‌شود: طرق عادی مشتمل بر واخواهی و تجدیدنظر (پژوهش) و طرق فوق‌العاده مشتمل بر فرجام، اعاده دادرسی و اعتراض شخص ثالث است.

علت نام‌گذاری واخواهی و تجدیدنظرخواهی به «طرق عادی شکایت» این است که توسل به این دو شیوه، جز در موارد استثنا اصولاً مجاز نبوده و بالعکس، استفاده از طرق فوق‌العاده محدود به موارد خاص است.

واخواهی

دادگاه اصولاً نباید بدون شنیدن مطالب دو طرف اختلاف و بررسی دلایل آن‌ها حکمی صادر کند؛ لذا مقررات دادرسی عمدتاً با این فرض تدوین شده که خوانده از جریان رسیدگی مطلع شده و در امر دادرسی مشارکت کرده است. با این‌ حال، گاهی ممکن است امکان دسترسی به خوانده و آگاه کردن او از جریان دادرسی فراهم نشود. گاهی نیز ممکن است خود خوانده تمایلی به حضور در دادگاه و پاسخ به دعوا نداشته باشد. در هر حال، رسیدگی نکردن به دعوای خواهان و حتی به تأخیر انداختن آن، به‌ صرف احراز نشدن اطلاع خوانده از جریان دادرسی جایز نیست. پس دادرسی اصولاً باید ادامه یابد، ولو آن‌که خوانده حاضر نباشد. در نهایت، هرگاه خوانده‌ی غایب از صدور حکم علیه خود مطلع شود، حق دارد به آن اعتراض کند. این اعتراض مطابق ماده‌ی ۳۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی «واخواهی» نامیده می‌شود و در همان دادگاهی که حکم غیابی را صادر کرده، رسیدگی می‌شود.

حق واخواهی

حق واخواهی فقط در صورتی برای خوانده ایجاد می‌شود که حکم دادگاه غیابی صادرشده باشد. حکم دادگاه وقتی غیابی است که «خوانده یا وکیل یا قائم‌مقام یا نماینده‌ی قانونی وی در هیچ‌یک از جلسات دادگاه حاضر نشده و به‌ طور کتبی نیز دفاع ننموده باشد و یا اخطاریه ابلاغ واقعی نشده باشد.» (ماده‌ی ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی) بر اساس این تعریف، اگر خوانده حتی در یک جلسه حاضر شده باشد، یا حتی یک ‌بار دفاع کتبی کرده باشد، حکم دادگاه حضوری محسوب می‌شود. منظور از دفاع کتبی، لایحه‌ای است که خوانده در پاسخ به دعوای خواهان تقدیم دادگاه می‌کند. همچنین اگر خوانده به دلیل ابلاغ واقعی (تسلیم شدن برگ اخطاریه‌ی دادگاه به خود خوانده) از دادخواست مطلع شده باشد و درعین‌حال در دادگاه حضور نیافته باشد، حکم دادگاه حضوری خواهد بود.

رأیی که بعد از رسیدگی به واخواهی صادر می‌شود، حضوری است و همانند سایر آرای حضوری، ممکن است قابل تجدیدنظر باشد. حال اگر محکوم‌علیه غایب تمایلی به استفاده از حق واخواهی نداشته و در مهلت قانونی اقدام به واخواهی نکند، می‌تواند پس از خاتمه مهلت واخواهی و در فرجه قانونی، تجدیدنظرخواهی کند.

مهلت واخواهی ۲۰ روز پس از ابلاغ حکم غیابی به محکوم‌علیه است. حال اگر دادخواست واخواهی خارج از مهلت قانونی تقدیم شود، دادگاه باید مبادرت به صدور قرار رد دادخواست واخواهی نماید، مگر این‌که واخواه (محکوم‌علیه غایب) مدعی وجود عذر موجه (نظیر فوت یکی از بستگان نزدیک یا ابتلا به بیماری مانع حرکت) باشد یا ادعا کند که اساساً از حکم غیابی مطلع نبوده و به‌تازگی از آن آگاهی یافته است. دادگاه نخستین ابتدا این ادعا را بررسی می‌کند و اگر آن را بپذیرد، قرار قبولی دادخواست واخواهی را صادر می‌کند. در غیر این صورت، قرار رد دادخواست واخواهی صادر می‌نماید. در این حالت، اگر دادخواست واخواهی در خارج از مهلت واخواهی، ولی در زمانی که هنوز مهلت تجدیدنظرخواهی باقی است، تقدیم شده باشد، دادخواست مزبور به ‌عنوان دادخواست تجدیدنظر تلقی می‌شود.

اگر دادخواست واخواهی در مهلت قانونی تقدیم شده باشد تا زمانی که نتیجه‌ی آن معلوم نشده، حکم اجرا نمی‌شود. واخواهی با تقدیم دادخواست به عمل می‌آید. این دادخواست باید به تعداد واخواندگان به‌علاوه‌ی یک نسخه تقدیم شود و در آن، علاوه بر مشخصات واخواه، مشخصات واخوانده و حکم واخواسته نیز درج شود.

تجدیدنظر

پژوهش یا تجدیدنظر عبارت است از درخواست رسیدگی دوباره به پرونده توسط دادگاه تجدیدنظر به‌منظور بازبینی اعمال دادگاه بدوی و نهایتاً اصلاح رأی صادرشده از دادگاه نخستین.

اختیارات دادگاه تجدیدنظر

در مرحله‌ی تجدیدنظر، پرونده‌ای که یک‌بار درباره‌ی آن قضاوت شده، مجدداً مورد قضاوت قرار می‌گیرد؛ لذا دادگاه تجدیدنظر به‌عنوان دادگاه عالی، از همان اختیاراتی برخوردار است که دادگاه نخستین دارا بوده است. بر این پایه، دادگاه تجدیدنظر می‌تواند کلیه‌ی اقداماتی را که برای احراز واقعیت لازم است (مانند تحقیق از شهود، رسیدگی به اصالت اسناد و...) انجام دهد. بدیهی است اگر دادگاه تجدیدنظر چنین تشخیص دهد که دادگاه بدوی، رسیدگی‌های لازم را به‌ درستی انجام داده، از تکرار آن خودداری می‌کند و بر رسیدگی دادگاه نخستین صحه می‌نهد. بالعکس اگر به نظر دادگاه تجدیدنظر، رسیدگی دادگاه بدوی اشکال داشته باشد، خود رسیدگی را به نحو صحیح انجام می‌دهد و رأی شایسته صادر می‌کند.

به ‌موجب ماده‌ی ۳۶۲ قانون آیین دادرسی مدنی ادعایی که در مرحله‌ی نخستین مورد رسیدگی واقع نشده، نمی‌تواند در مرحله‌ی تجدیدنظر مطرح شود.

بر اساس ماده ۳۳۱ قانون آیین دادرسی مدنی احکام زیر قابل درخواست تجدیدنظر است:

الف- در دعاوی مالی که خواسته یا ارزش آن از سه میلیون ریال متجاوز باشد.

ب- کلیه احکام صادره در دعاوی غیرمالی

ج- حکم راجع به متفرعات دعوا در صورتی ‌که حکم راجع به اصل دعوا قابل تجدیدنظر باشد.

تبصره- احکام مستند به اقرار در دادگاه یا مستند به رأی یک یا چند نفر کارشناس که طرفین کتباً رأی آنان را قاطع دعوا قرار داده باشند، قابل درخواست تجدیدنظر نیست، مگر در خصوص صلاحیت دادگاه یا قاضی صادرکننده رأی.

مهلت تجدیدنظرخواهی

مهلت تجدیدنظرخواهی برای اشخاص مقیم ایران، بیست روز پس از ابلاغ رأی است. با این‌حال، تجدیدنظرخواهی پس از صدور رأی و قبل از ابلاغ آن نیز بلامانع است. چراکه حق تجدیدنظرخواهی با صدور رأی ایجاد می‌شود و تعیین مهلت برای تجدیدنظرخواهی، درواقع ایجاد موعدی برای خاتمه‌ی اعمال این حق است. مهلت تجدیدنظر نسبت به احکام غیابی، از تاریخ انقضای مهلت واخواهی آغاز می‌شود. پس اگر حکم غیابی به‌صورت واقعی ابلاغ شده باشد و محکوم‌علیه در فرجه‌ی قانونی واخواهی نکرده باشد، پس از خاتمه‌ی مهلت واخواهی، ۲۰ روز برای تجدیدنظرخواهی فرصت دارد.

مطابق ماده‌ی ۳۳۹ قانون آیین دادرسی مدنی قانون آیین دادرسی مدنی دادخواست تجدیدنظر باید در مهلت مقرر تقدیم دفتر دادگاه نخستین یا دفتر شعبه‌ی اول دادگاه تجدیدنظر یا به دفتر بازداشتگاه محل توقیف تجدیدنظرخواه تسلیم شود. ممکن است تجدیدنظرخواه دادخواست خود را از طریق پست به دادگاه ارسال نماید. در این صورت، دادخواست حتماً باید در مهلت مقرر به دفتر دادگاه نیز واصل شود، وإلا تجدیدنظرخواهی خارج از مهلت محسوب می‌شود، ولو این‌که دادخواست در فرجه‌ی قانونی، تسلیم اداره‌ی پست شده باشد.

بر اساس ماده ۳۳۹ قانون آیین دادرسی مدنی متقاضی تجدیدنظر باید دادخواست خود را ظرف مهلت مقرر به دفتر دادگاه صادرکننده رأی یا دفتر شعبه اول دادگاه تجدیدنظر یا به دفتر بازداشتگاهی که در آنجا توقیف است، تسلیم نماید. هریک از مراجع یادشده در بالا باید بلافاصله پس از وصول دادخواست آن را ثبت و رسیدی مشتمل بر نام متقاضی و طرف دعوا، تاریخ تسلیم، شماره ثبت و دادنامه به تقدیم کننده تسلیم و در روی کلیه برگ‌های دادخواست تجدیدنظر همان تاریخ را قید کند. این تاریخ، تاریخ تجدیدنظرخواهی محسوب می‌گردد.

 
 

ثبت درخواست خدمات

درخواست نگارش نامه اداری

 چنانچه در مراجعه به شرکتها،سازمانها ، ادارات،مراجع ثبتی، مراجع قضایی و غیر قضایی نیازمند تدوین و مکاتبه اداری با مقامات مسئول با چهارچوبی اصول وفق موازین اداری و حقوقی می باشید ، می توانید از این خدمات حقوقی موکل قسمت بهره مند گردید

ثبت نگارش نامه اداری

درخواست مطالعه پرونده( قرارداد)

تقاضای مطالعه و بررسی پرونده (مستندات) جهت ارائه راهکار .............

ثبت و سپردن پرونده

درخواست مشاوره حقوقی

در صورتی که تمایل دارید به صورت فوری و بدون اتلاف وقت، پاسخ حقوقی مناسب و تخصصی در زمینه پرسشهای قانونی خود را از طرق تعیینی  دریافت کنید، می توانید  با انتخاب هر یک از طرق، دریافت مشاوره  نمایید

گرفتن وقت مشاوره حضوری مشاوره تلفنی مشاوره آنلاین

درخواست تدوین لایحه دفاعیه

اگر نمی خواهید وکیل بگیرید، اما می خواهید یک وکیل یا مشاور حقوقی برای پرونده ای که قبلا تشکیل شده است دفاعیه بنویسد. یا اگر می خواهید علاوه بر وکیلِ خودتان، متن دفاعیه شما توسط فردی دیگر هم بازنویسی یا مطالعه شود، عنوان درخواست شما «درخواست تدوین لایحه دفاعیه» خواهد بود.

ثبت درخواست

درخواست تدوین قرارداد

بسیاری از اختلافات مالی و تجاری ناشی از تفاوت در تفسیر توافقنامه ها، قراردادها، پیمان ها و تفاهم نامه ها و یا به طور کلی شرایط و ضوابط همکاری است. هر چه تعاملات، تعهدات و موضوع قراردادها پیچیده تر باشد، امکان بروز اختلاف در تفسیر مفاد بیشتر می شود. دفتر حقوقی موکل پیشنهاد می کند در نوشتن متن قرارداد خود از وکلای با تجربه کمک بگیرید. «تدوین قرارداد» در دفتر حقوقی موکل بدین معنی است که شما اطلاعات لازم را وکلای ما می دهید و وی متن قرارداد مورد نیاز شما را می نویسد.

ثبت درخواست

درخواست تدوین شکوائیه (کیفری)

در دو حالت می توانید از وکلای دفتر حقوقی موکل درخواست کمک برای نوشتن شکایت کیفری (شکوائیه) داشته باشید:

  • حالت اول) اگر می خواهید علیه کسی که معتقدید جرمی مرتکب شده شکایت کنید و در صورتی که می خواهید شخصا و بدون وکیل شکایت را ثبت کنید؛
  • حالت دوم) اگر می خواهید علاوه بر وکیلی که متن شکایت مورد نیاز شما را تنظیم کرده یا در حال تنظیم آن است، متن شکایت شما توسط فردی دیگر هم بازنویسی یا مطالعه شود.

عنوان درخواست شما در این دو حالت «درخواست تدوین شکوائیه» خواهد بود.

ثبت درخواست

درخواست تدوین دادخواست (حقوقی)

در دو حالت می توانید از وکلای دفتر حقوقی موکل درخواست کمک برای نوشتن دادخواست داشته باشید:

  • حالت اول) اگر می خواهید علیه کسی که با او اختلاف حقوقی دارید از طریق تنظیم دادخواست در دادگاه های حقوقی (و نه کیفری)  و یا شوراهای حل اختلاف، اقدام کنید و در صورتی که می خواهید شخصا و بدون وکیل دادخواست خود را ثبت کنید؛
  • حالت دوم) اگر می خواهید علاوه بر وکیلی که متن دادخواست مورد نیاز شما را تنظیم کرده یا در حال تنظیم آن است، متن دادخواست شما توسط فردی دیگر هم بازنویسی یا مطالعه شود.

عنوان درخواست شما در این دو حالت «درخواست تدوین دادخواست» خواهد بود.

ثبت درخواست

درخواست تدوین اظهارنامه

اظهارنامه در واقع متن، درخواست یا نامه رسمی مورد قبول مراجع قضایی است. اگر شما در مقابل دیگران حقی دارید که طرف مقابل از دادن حق شما امتناع کرده است یا این که فردی تعهدی در برابر شما داده است و آن تعهد را عملی نکرده است، گاهی اوقات لازم است قبل از مراجعه به مراجع حقوقی و طرح دعوی، درخواست خود را به طرف مقابل اعلام کنید. ارسال نامه عادی یا اعلام شفاهی در بسیاری از موقعیت ها مورد قبول مراجع قضایی قرار نمی گیرد. متن اظهارنامه باید دقیق باشد، چون ممکن است بعداً علیه خود شما مورد استناد قرار گیرد. در چنین مواقعی بهتر است یک وکیل با تجربه متن مورد نیاز شما را بنویسد.

ثبت درخواست

درخواست پذیرش وکالت

اگر می خواهید وکیلی وکالت پرونده ی شما را در مراجع قضایی بر عهده بگیرد، یا در انجام کلیه امور حقوقی و قانونی وکالت شما را برعهده بگیرد، عنوان درخواست شما «پذیرش وکالت» است. 

داشتن وکیلی معتمد و کارآمد ، موجب آرامش روانی ، مالی و جانی شما خواهد بود.

ثبت درخواست راهنمای انتخاب وکیل

به ما بپیوندید

دفتر حقوقی موکل ، از جمله دفاتر حقوقی تخصصی بشمار می آید که به شما کمک می کند مشکلات و مسائل حقوقی خود را در قالب « ارائه مشاوره حقوقی، خدمات آنلاین، قبول وکالت و ارائه دانش حقوقی در موضوعات حقوقی،» برطرف سازید. تخصص ما سرمایه ماست.

 راهنما: جهت ارسال پرسش، گرفتن وقت ملاقات حضوری و دریافت خدمات آنلاین ما کافیست بشرح ذیل با ما ارتباط نمایید:

 

دریافت آدرس و شماره تلفن دفتر حقوقی موکل

کانال خدمات حقوقی موکل

ارتباط مستقیم تلگرامی ما

پست الکترونیکی موکل

لینک دین
تلگرام
اینستاگرام
الووکیل

ورود اعضا

برای دریافت خدمات حقوقی ثبت نام کنید