اگرچه در زمینه پزشکی هرگونه مداخله افراد غیرمتخصص و فاقد صلاحیت، جرم دانسته شده است اما خلاءقانونی در زمینه‌هایی مانند طب سنتی باعث شده تا هرکسی به خودش اجازه دهد در این عرصه فعالیت کند و بسیاری هم با سوءاستفاده از تعبیر «دکتر علفی» و تجویز داروهای گیاهی، می‌خواهند خودشان را متخصص طب سنتی معرفی کنند.
مداخله افراد غیرمتخصص و فاقد صلاحیت در زمینه پزشکی و طب مدرن، بر اساس قانون مربوط به مقررات امور پزشكی و دارويی و مواد خوردنی و آشاميدنی دارای مجازات دانسته شده است و در ماده 3 این قانون آمده است، «هرکس بدون داشتن پروانه رسمی به امور پزشکی ، داروسازی ، دندان پزشکی ، آزمایشگاهی ، فیزیوتراپی و مامایی اشتغال ورزد یا بدون پروانه از وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی اقدام به تاسیس یکی از موسسات پزشکی نماید یا پروانه خود را به دیگری واگذار یا پروانه دیگری را مورد استفاده قرار دهد بلافاصله محل کار آنها توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعطیل و به حبس تعزیری از شش ماه تا سه سال و پرداخت جریمه نقدی از پنج میلیون تا پنجاه میلیون ریال محکوم خواهد شد و در صورت تکرار به حبس ازدو تا ده سال و پرداخت جریمه از پنج میلیون تا صد میلیون ریال یا دو برابر قیمت داروهای مکشوفه (هرکدام که بیشتر باشد) محکوم خواهد شد.» اما با وجود چنین مقرره‌ای، هرگز قانونگذار به بررسی موضوع مداخله افراد و تعیین حدود صلاحیت آنها در زمینه طب سنتی نپرداخته است. برای بررسی بیشتر این موضوع، «حمایت» با احمد حمزه، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی ،گفت‌وگو کرده است.
حمزه با تاکید بر لزوم جرم‌انگاری مداخله افراد غیرمتخصص در زمینه طب سنتی و با بیان اینکه قانونگذار جزایی در زمینه مداخله غیرمجاز افراد در حوزه طب مدرن، مواردی را پیش‌بینی کرده است، گفت: بر این اساس، به طور قطع باید گفت که با چنین مواردی برخورد قاطع صورت می‌گرد. به همین دلیل نیاز است که در زمینه طب سنتی نیز چنین مواردی در قانون پیش‌بینی شود.
ضرورت ساماندهی عطاری‌ها
وی در خصوص فعالیت‌های برخی افراد در زمینه طب سنتی و نیز عطاری‌ها اظهار کرد: در مواردی می‌‌توان مشاهده کرد که افرادی که تخصص و تبحر لازم در زمینه امور پزشکی و دارویی را ندارد، صرفا با ساختن چند گیاه دارویی، به خود اجازه تجویز دارو و ارایه موارد درمانی به مراجعه‌کنندگان را داده و به با این اقدام خود در مواردی، با سلامتی و جان افراد بازی می‌کنند و به آنها صدمه می‌زنند.
وی ادامه داد: این موضوع در حالی است که حتی پزشکی که دارای تخصص در زمینه خاصی است و حداقل 7 سال در زمینه پزشکی عمومی تحصیل کرده است، در موضوعی که خارج از تخصص اوست، اظهار نظر نکرده و دارو تجویز نمی‌کند.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس اضافه کرد: با وجود پزشکان متخصص در زمینه‌های مختلف در کشور، گاهی فردی بسیار جوان، تنها با دایر کردن یک عطاری و کمی مطالعه در زمینه طب سنتی و گیاهان دارویی، مدعی داشتن دانش پزشکی است و برای درمان افراد نسخه می‌نویسد یا اعمال درمانی انجام می‌دهد.
وی افزود: به عنوان مثال، انجام اعمالی از قبیل حجامت و دارودرمانی که توسط کارشناسان طب سنتی انجام می‌شود، اصول پیشرفته و مهمی دارد که انجام آن در موارد بسیاری، خلاف موازین علمی است و باید قانونمند شود.
حمزه گفت: برخی از این افراد، ادعاهایی مانند درمان انواع بیماری‌های صعب‌العلاج را مطرح می‌کنند. این موضوع در حالی است که هیچ پزشکی نمی‌تواند با قاطعیت اعلام کند که قادر به درمان چنین بیماری‌هایی است.
به گفته وی، گاهی مشاهده می‌شود افرادی که در حوزه طب سنتی و نیز در عطاری‌ها فعالیت می‌کنند، بیماران و افرادی که به دلایل مختلف به آنها مراجعه می‌کنند را از مراجعه به تحصیل‌کردگان پزشکی منع کرده و آنها را به استفاده از روش‌های درمانی خود ترغیب می‌کنند. در حالی که در مواردی، این شیوه‌های درمانی صحیح نیست یا به نحو صحیح انجام نمی‌شود. این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در ادامه عنوان کرد: امروزه بسیاری از مردم به استفاده از روش‌های طب سنتی اقبال نشان می‌دهند و شاید یکی از دلایل افزایش مداخله افراد غیرمتخصص به این رشته از طب، همین علاقه افراد باشد.
وی با بیان اینکه در مواردی نیز برخی افراد با ادعاهای دروغین درباره طب سنتی، سلامت مردم را به خطر می‌اندازند، تاکید کرد: از آنجایی که بسیاری از این افراد، هیچ‌گونه تجربه‌ای درباره نحوه درمان بیماری‌ها و عوارض ناشی از آن ندارند، جان و سلامت افراد را به خطر می‌اندازند.
حمزه تاکید کرد: برخی افراد مراقبت‌های لازم در خصوص اینکه امور درمانی خود را به افراد غیرمتخصص واگذار نکنند، ندارند و به همین دلیل، متحمل خسارات های مالی و جانی زیادی می‌شوند؛ در این راستا، نیاز است فرهنگ‌سازی مناسبی صورت گیرد و افراد اطلاعات مورد نیاز در این زمینه را به دست آورند. وی با تاکید بر اینکه باید مانع از حضور افراد غیرمتخصص در این زمینه شد، زیرا بسیاری از افراد بدون داشتن هیچ‌گونه تخصصی در این زمینه فعالیت می‌کنند، بر لزوم شناسایی و برخورد جدی و قاطع با افراد غیرمتخصص فعال در حوزه طب سنتی تاکید کرد.
این نماینده مجلس با انتقاد از اینکه برای برخورد با این افراد خلا قانونی وجود دارد، افزود: قوانین مناسب برای برخورد با این افراد باید تدوین و تصویب شود تا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم بتواند با استفاده از این قوانین، مانع حضور و فعالیت افراد سودجو در این حوزه شود. وی با بیان اینکه قانونگذار جزایی در زمینه مداخله غیرمجاز افراد در حوزه طب مدرن، مواردی را پیش‌بینی کرده است، گفت: بر این اساس، به طور قطع باید گفت که با چنین مواردی برخورد قاطع صورت می‌گرد.
به همین دلیل نیاز است که در زمینه طب سنتی نیز چنین مواردی در قانون پیش‌بینی شود. حمزه با تاکید بر لزوم جرم‌انگاری مداخله افراد غیرمتخصص در زمینه طب سنتی و با انتقاد از اینکه تخلفات عطاری‌ها، سلامت افراد را تهدید می‌کند، افزود: این قبیل افراد مجاز نیستند داروهایی را به مردم عرضه کنند اما همچنان شاهد ارایه دارو توسط این مراکز هستیم. وی با تاکید بر لزوم ساماندهی هرچه‌سریع‌تر عطاری‌ها برای کاهش تخلفات صورت‌گرفته توسط آنها خاطرنشان کرد: متاسفانه برای ساماندهی و برخورد با عطاری‌های متخلف و افراد متخصص در زمینه طب سنتی، چارچوب قانونی لازم وجود ندارد و به همین دلیل نیاز است قوانین مورد نیاز در این زمینه ایجاد و خلا قانونی موجود رفع شود.
