تفاوت تنفیذ وصیت نامه عادی و رسمی چیست؟

تنفیذ وصیت نامه به چه معناست + تعریف انواع وصیت عادی و رسمی

یکی از دعاوی مبتلابه در محاکم حقوقی، به دعوی تنفیذ وصیت نامه باز می گردد. بطور کلی دعوی مذکور با حدوث اختلاف میان وراث بروز می نماید. جهت درک صحیحی از دعوی مذکور ، نیازمند به داشتن یکسری اطلاعات اجمالی در خصوص آثار وصیت و اقسام آن می باشیم.

هر شخصی می تواند تا قبل از فوت تا ثلث اموال خویش را وصیت کرده و ورثه نمی توانند بر آن اعتراض کنند اما برای وصیت بر مازاد ثلث اموال باید ورثه موافقت کرده و این کار را تایید کنند.

از طرفی وصیت نامه به سه دسته رسمی وعادی و سری تقسیم می شود .هر کدام از این وصیت نامه دارای اعتبار و جایگاهی هستند که آنها را قابل تایید و تنفیذ یا غیر قابل تایید و تنفیذ می نماید.

در این مقاله برآنیم تا راجع به تنفیذ وصیت نامه رسمی، عادی و سری بحث نمائیم:

همراه دفتر حقوقی موکل-حامی و مدافع حقوق موکل باشید

انواع وصیت نامه کدامند؟

وصیت نامه ها طبق ماده ۲۷۶ قانون امور حسبی به سه دسته تقسیم می شوند و در ادامه شما را با انواع وصیت نامه آشنا خواهیم ساخت.

وصیت نامه رسمی یا محضری

وصیت نامه رسمی یا محضری : در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده است و باید بدانید که در وصیت نامه رسمی و یا به اصطلاح محضری کار قانونی تر و محکم تر می باشد.

وصیت نامه عادی یا خود نوشت

وصیت نامه عادی یا خود نوشت : وصیت نامه ای که به خط موصی نوشته است و دارای تاریخ،روز ،ماه ، سال می باشد و توسط موصی به امضا رسیده است و در برخی موارد دیده شده است که ورثه می توانند از آن تبعیت نکنند و دقیقا مطابق با دست نوشته عمل نکنند و البته وصیت نامه عادی از نوع محضری به اصطلاح عامیانه ضعیف تر می باشد.

وصیت نامه سری

وصیت نامه سری : وصیت نامه ای که به خط موصی یا شخص دیگری نگارش شده است لیکن حتما باید به امضای موصی رسیده شده باشد و پس از امضا به امانت نزد اداره ثبت اسناد یا دفتر خانه رسمی به امانت سپرده می شود تا در تاریخ مقرر شده به ورثه یا وصی مسترد شود.

تنفیذ وصیت نامه به چه معناست

معنی تنفیذ وصیت نامه : چنانچه وصیت نامه عادی در دست دارید ، جالب است بدانید برای اعتبار بخشی به آن نیازمند تایید و تنفیذ آن در محاکم دادگستری می باشید بنحوی که وصیت نامه عادی، قبل از تنفیذ توسط دادگاه قابل استناد نخواهد بود.

پیشنهادی : ایراد عدم سمت چیست؟

بطور کلی هر  شخصی می تواند تا ثلث اموال خویش را وصیت نمائید و نیازی به موافقت ورثه برای این امر نمی باشد لیکن وصیت بر مازاد ثلث اموال نیاز به تایید و تنفیذ ورثه دارد.در واقع چون وصیت بر مازاد ثلث اموال به حقوق ورثه یا اشخاص ذی نفع لطمه می زند باید وراث متوفی یا اشخاص ذی نفع وصیت نامه این وصیت مازاد را تایید و تنفیذ کنند.

به طور کلی در صورت اختلاف بین ورثه و موصی له (اشخاص ذی نفع)باید وصیت نامه عادی توسط ورقه تنفیذ شود.

 آیا انواع وصیت نامه قابل اعتراض و قابل تنفیذ هستند؟

وصیت نامه رسمی ،غیر قابل اعتراض از سوی هر شخصی می باشد چرا که این نوع وصیت نامه در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده و دارای اعتبار قانونی می باشد  و ورثه حق اعتراض به آن را ندارند ،مگر اینکه سردفتر صلاحیت تنظیم سند را نداشته باشد یا موصی در هنگام تنظیم وصیت نامه محجور بوده باشد و حجر وی اثبات گردد.

اما در رابطه با وصیت نامه سری و خود نوشت می توان گفت این نوع از وصیت نامه ها قابل اعتراض و تنفیذ از سوی ورثه می باشند.

دفاعیات خواندگان دعوی تنفیذ وصیت نامه

غالب دفاعیات اشخاصی که طرف دعوی تنفیذ وصیتنامه قرار می گیرند در قالب ایردات حاکم بر اسناد عادی و رسمی و  همچنین مرتبط با قواعد وصیت تجلی می باید . بدین معنا که وصیتنامه ارایه شده مورد ادعای انکار، تردید ویا جعل قرار می گیرد که می تواند شامل بر دستخط، امضاء، تاریخ و… باشد.

در خصوص نحوه دفاعیات در این خصوص ، مشاوره با وکلای متخصص در این حوزه پیشنهاد می گردد.

پیشنهادی : نحوه شکایت از وکیل

چنانچه ادعای جعل نسبت به وصیتنامه ارایه شده صورت پذیرد ، مراتب صحت و سقم اصالت یا عدم اصالت وصیت نامه از طریق ارجاع موضوع به کارشناس محرز خواهد گردید.

فلذا هرگاه در دادگاه ، وصیت نامه مورد انکار و تردید و جعل قرارگیرد ، بررسی تنفیذ وصیت نامه نیز منشاء بحث خواهد بود و ابتدا دادگاه در خصوص دعوای تنفیذ وصیت نامه رسیدگی و حکم مقتضی صادر کند.

مدارک لازم جهت رسیدگی به دعوای تنفیذ وصیت نامه رسمی و عادی چیست؟

۱- وصیت نامه

۲-شهادت شهود

۳- عندالاقتضاء نظریه کارشناسی

نحوه رسیدگی به دعوای تنفیذ وصیت نامه چگونه است؟

مطابق ماده ۲۹۱ قانون امور حسبی و رای وحدت رویه هیت عمومی دیوان عالی کشور ،وصیت نامه عادی در صورتی قابل تایید و تنفیذ از سوی دادگاه است که از طرف اشخاص ذی نفع ،صحت آن مورد اقرار واقع شود .در غیر این حالت حتی در صورت وجود ادله اثباتی دیگر برای صحت وصیت نامه عادی ،دادگاه حق تنفیذ و تایید آن را نخواهد داشت.

همچنین وصیت نامه در حق کسانی که آن را تایید کرده اند و به صحت آن اقرار کرده اند قابل تنفیذ وقابل اجرا است ودر حق افرادی که آن را تایید نکرده اند قابل تنفیذ و قابل اجرا نخواهد بود.

نحوه طرح دعوای تنفیذ وصیت نامه چگونه است؟

ذی نفع در این دعوی باید از طریق دفاتر خدمات قضایی دادخواست تنفیذ وصیت نامه را تنظیم کرده و با استناد به شهادت شهود و عندالاقتضاء درخواست ارجاع به نظریه کارشناسی و سایر دلایل دیگر ،درخواست تنفیذ وصیت نامه را بنمائید.

دعوی تنفیذ وصیت نامه باید علیه تمامی وراث و موصی له اقامه شود وگرنه قابلیت استماع نخواهد داشت. فلذا صرف طرح دعوی علیه ورثه ،چنانچه موصی له طرف دعوی قرار نگیرد، کفایت نخواهد کرد.

نکته: طرف دعوی تنفیذ وصیت نامه عادی، کلیه وراث و موصی له می باشد.

تکلیف دعوای تنفیذ وصیت نامه اگر بین وراث فرد صغیری وجود داشته باشد چیست؟

طبق نظریه کمیسیون مشورتی حقوق مدنی اداره حقوقی در جلسه مورخه ۱۵/۱۲/۱۳۴۲که بیان داشته است:

چنان چه وصیت نامه طبق ماده ۲۷۸، قانون امور حسبی به صورت خود نوشت تنظیم شود معتبر است حتی اگر به بیش از ترکه وصیت شده باشد. به موجب ماده ۸۴۳ قانون مدنی نیز، وصیت به بیش از ترکه با شرایطی خاص، قابل پذیرش است.

پس باید بیان نمود که اگر فرد صغیری بین وراث متوفی وجود داشته باشد هیچ کسی حق تنفیذ وصیت مارزاد بر ثلت را در حق صغیر نخواهد داشت.حتی ولی و وصی یا قیم صغیر نیز نمی توانند وصیت مازاد بر ثلث ترکه را نسبت به سهم صغیر تنفیذ کنند .البته اگر این تایید برای مصلحت و رعایت غبطه صغیر باشد می توان تنفیذ نمود.

پیشنهاد مطالعه : مراحل درخواست طلاق از طرف مرد

مسله مهم دیگر این است که در صورت وجود ولی و وصی دادستان تکلیفی به دخالت نخواهد داشت اما درصورت وجود قیم به تنهایی باید حتما اجازه و تصویب دادستان جهت تنفیذ وجود داشته باشد.

نمونه دادخواست تنفیذ وصیت نامه

نمونه دادخواست تنفیذ وصیت نامه را در ادامه به شما عزیزان توضیح خواهیم داد.

ریاست محترم دادگاه

آقای / خانم …که به موجب گواهی فوت در مورخه… فوت نموده اند، در مورخه … در کمال صحت و سلامت، وصیت نامه عادی پیوست دادخواست را به نفع اینجانب تنظیم نموده و اینجانب نیز وصیت مذکور را بعد از فوت وی قبول کرده‌ام

نظر به اینکه خواندگان که( به موجب گواهی انحصار وراثت پیوست) همگی وراث منحصر متوفی می باشند لکن از پذیرش وصیت نامه مذکور و عمل به مفاد آن امتناع می‌نمایند؛ لذا تقاضای صدور حکم به تنفیذ وصیت نامه عادی موضوع دعوا مستند به مواد ۲۷۶ الی ۲۹۹ قانون امور حسبی به انضمام خسارات دادرسی مورد استدعاست.

نمونه رای وحدت رویه در خصوص تنفیذ وصیت نامه

رأی وحدت رویه شماره ۵۴ مورخ ۱۳/۱۰/۱۳۵۱

تنفیذ وصیت نامه عادی

نظر به اینکه از ماده ۲۹۱ قانون امور حسبی که پذیرفته شدن وصیتنامه عادی را مشروط به تصدیق اشخاص ذینفع در ترکه دانسته است ، لزوم تایید کلیه ورثه استفاده نمی شود و عدم تصدیق بعضی از وراث مانع نفوذ و اعمال وصیت در سهم وراثی که آن را قبول کرده اند نمی باشد و ماده ۸۳۲ مدنی نیز موید این معنی است و بر طبق مواد ۱۲۷۵ و ۱۲۷۸ قانون مدنی اقرار هرکس نسبت به خود آن شخص نافذ و موثر است و ملزم به اقرار خود خواهد بود رأی شعبه دهم دیوان عالی کشور که وصیت نامه عادی را در سهم وراثی که آن را تصدیق کرده اند نافذ دانسته صحیحاً صادر شده است. این رأی بموجب ماده واحده قانون وحدت رویه قضائی مصوب ۱۳۲۸ برأی دادگاه ها در موارد مشابه لازم الاتباع است.

نمونه رأی تجدید نظرخواهی تنفیذ وصیت نامه

تجدیدنظرخواهی خانم———–با وکالت علی رفیعی به طرفیت ———- نسبت به دادنامه شماره ———–شعبه محترم دادگاه عمومی حقوقی تهران در پرونده کلاسه  مبنی بر صدورحضانت فرزندان به خواهان نخستین( تجدیدنظرخوانده )صادر گردید با عنایت به محتویات پرونده و امعان نظر در اوراق آن اینکه برابر ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی که حضانت فرزندان تا زمان بلوغ حکومت داشته و فرزند بالغ از دایره حضانت خارج است لذا در خصوصحضانت زهرا خانم زاده به لحاظ بلوغ از مدار حضانت خارج بوده و ایراد تجدید نظرخواهی وارد تشخیص در این قسمت ضمن نقض دادنامه فوق الذکر مستنداً به ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی به لحاظ بلوغ فرزند حکم بطلان دعوی خواهان نخستین صادر و اعلام می گردد فرزند خود حق انتخاب داشته است و نزد هر یک از والدین بخواهد زندگی نماید اما در خصوص تجدیدنظرخواهی شمسی مهدوی نسبت به دادنامه امر در خصوص اینکه حضانت فرزند دیگر به نام محمدعلی که هفت ساله است ایراد تجدیدنظرخواهی وارد نمی باشد به دلیل اینکه حضانت فرزندبالای ۷ سال برابر ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی به عهده پدر می باشد لذا رای صادره در این قسمت صحیحا صادر گردیده ضمن رد دادخواست تجدیدنظرخواهی دادنامه تجدیدنظر خواسته در این مورد تایید می گردد رای صادره قطعی است.

نمونه دادخواست تنفیذ وصیت نامه عادی

درخصوص دادخواست آقای ——-فرزند ————-به طرفیت خواندگان:

به خواسته صدور حکم مبنی بر تنفیذ وصیت نامه عادی مورخ———-

۱۳۹۵/۷/۹مرحوم ——–تا میزان یکسوم از اموالشان به انضمام خسارات دادرسی ، با این توضیح مختصر که خواهان به موجب دادخواست تقدیمی ، تقاضای تنفیذ وصیت نامه ای را که به امضاء سه نفر به عنوان گواه ( مسجلین ذیل سند ) رسیده را نموده که دروصیت نامه مورد ادعا خواهان به عنوان وصی نسبت به ثلث ماترک مرحوم —–( مورث طرفین ) تعیین شده است و اجازه تصرف در ثلث اموال به صلاحدید خواهان به ایشان اعطا شده است و اظهار داشته مرحوم ———-در سال ۱۳۹۳ وصیت نامه ای را تنظیم نموده که ایشان را به عنوان وصی قرار داده و مجددا سال ۱۳۹۴ به دلیل اختلاف با خواهان وصیت نامه جدیدی تنظیم نموده که برادر بزرگتر خواهان آقای—— وصی قرار داده شده است و درسال ۱۳۹۵ با رفع کدورت خواهان و مرحوم وصیت نامه جدیدی توسط مرحوم تنظیم گردیده که خواهان به عنوان وصی و دارنده حق تصرف در ثلث ماترک به صلاحدید خود قرار داده شده است و خواندگان نیز در مقام دفاع به استناد دلایل و مدارک موجود در پرونده اظهارات خواهان مبنی بر تنظیم وصیت نامه در سال ۱۳۹۵را رد و مدعی صحت و اصالت وصیت نامه تنظیمی مرحوم در سال ۱۳۹۴ می باشند که از عطف توجه به:

پیشنهادی : شرایط تعهد نامه محضری چیست؟

۱- خواهان در دادخواست تقدیمی دلایل و مدارک مثبت ادعای خویش را شهادت مسجلین ذیل وصیت نامه قرار داده در حالیکه آقای ——-به عنوان احد ازامضاءکنندگان ذیل وصیت نامه ادعایی خواهان به موجب مکتوبی که پیوست پرونده می باشد اظهار داشته به درخواست خواهان و پس از فوت مرحوم ذیل مکتوب را امضا نموده است و آقای محمدرفیع طاهری نیز ذیل وصیت نامه قید زنده یاد نموده که مشخص می باشد که امضا ایشان نیز بعد از فوت مرحوم بوده و امضا کننده دیگر آقای ——به عنوان احد از ورثه نیز با ادعای تطمیع و تهدید ازسوی خواهان از گواهی خود عدول نموده و به حسب اظهارات خواندگان سه سال پس از فوت مرحوم توسط آقای——– وصیتنامه امضا گردیده است که به استناد همین استدلال در دادنامه های بدوی صادره پیوست پرونده در ماهیت دعوی حکم بر بطلان صادرگردیده است و در دادگاه محترم تجدیدنظر با ایراد شکلی دادنامه های اصداری را نقض نموده است.

۲- وصیت نامه ادعایی خواهان به موجب قانون امور حسبی از جمله وصیت نامه های خودنوشت تلقی می گردد در حالیکه شرایط مقرر قانونی را دارا نمی باشد و به همین استناد در یک نوبت دادنامه ای از همین دادگاه صادر گردیده و قرار عدم استماع دعوی خواهان صادر گردیده است.

۳- مفاد لوایح تقدیمی خواندگان دعوی که در آن خواندگان به نحوه دستیابی (توسط همسرش ) به وصیت نامه ایراد داشته اند و مدعی شده اند که همسر خواهان به شیوه تصنعی و برنامه ریزی شده نسبت به کشف سند اقدام نموده و شیوه تنظیم وصیت نامه های سابق و تنظیم نمودن دیگران ازسوی مرحوم در خصوص تنظیم وصیت نامه را دلیل خلاف واقع بودن ادعای خواهان و همسرش اعلام داشته اند.

۴- خواهان در پرونده سابق تقاضای اتیان خواندگان مبنی بر عدم  صحت و اصالت وصیت نامه نسبت به مرحوم به سال ۱۳۹۵ را جهت فصل خصومت نموده که با اتیان سوگند خواندگان برابر مقررات قانونی دعوی خویش را مسترد نموده که قرار رد دعوی خواهان صادر گردیده و این قرار با این استدلال که دادگاه می بایست قرارسقوط دعوی صادر می نمود مورد اعتراض خواندگان واقع می گردد که قرار اصداری تایید می گردد و از آنجائیکه قسم قاطع دعوی بوده در مجموع دادگاه دعوی خواهان را با توجه به استدلال های فوق الذکر واردتشخیص نداده و مستنداً به مواد ۱۳۳۱ و ۱۲۵۷ قانون مدنی حکم به بطلان دعوی خواهان صادر و اعلام می نماید.

رای صادره ظرف مهلت بیست روز ازتاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم محترم تجدیدنظر استان فارس می باشد.

وکیل متخصص در تنفیذ وصیت نامه

برای درخواست تنفیذ وصیت نامه از جانب اشخاص ذی نفع علیه وراث متوفی باید درخواست درستی مطرح گردد .از این وجود یک فرد متخصص که ما را سریعا به نتیجه برساند بسیار مهم است.

دفتر حقوقی موکل با دارا بودن کادر مجربی از وکلا و مشاوران متخصص در این زمینه آماده ارائه کلیه خدمات حقوقی در این زمینه می باشد.

مطالب مرتبط و پیشنهادی :

• مجازات شهادت دروغ چیست
• طلاق غیابی چه مراحلی دارد

قبل از هر اقدام حقوقی با ما مشاوره نمایید.