قولنامه نوشته اى عادى و حاكى از توافق بر واقع ساختن عقدى در مورد معین بوده و ضمانت اجراى تخلف از آن، پرداخت مبلغى معین است. به بیان دیگر، قولنامه تعهد به فروش است و مانند سایر قراردادها که تعهدی را برای طرفین ایجاد می کند، در دادگاه معتبر است و طرفین باید مفاد آن را اجرا کنند.
قولنامه، عقد بیع نیست بلکه قراردادی است كه در هنگام انعقاد و تنظیم آن، طرفین تعادلی را میان تعهدات یكدیگر به وجود می آورند.

زمانی که دو نفر می خواهند ملکی را معامله کنند، معمولاً در بنگاه املاک حاضر شده و پس از توافق بر سر مسائل مختلف از جمله قیمت ملک، قولنامه ای میان خود منعقد می کنند. در مورد اینکه قولنامه به چه معناست و چه اثری دارد، میان حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد که به طورکلی این نظرات را می توان به دو دسته تقسیم کرد: