مشروبات الکلی علاوه بر اینکه در شرع مقدس اسلام حـــرام و نجس دانسته شده است، در قوانین جزایی کشور نیز علاوه بر شرب آن، تولید، نگهداری، حمل، توزیع، فروش و قاچاق آن نیز جداگانه جرم‌انگاری و در هر مورد برای آن مجازات تعیین شده است.
بر اساس قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، مشروبات الکلی در زمره کالاهای ممنوعه قلمداد شده و چنانچه قاچاق آن از خارج از کشور به داخل صورت گرفته باشد، رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه انقلاب است و اگر مشروبات و موارد مشابه آن، منشاء داخلی داشته باشد، در دادگاه کیفری به آن رسیدگی می‌شود.
نحوه رسیدگی به جرم قاچاق مشروبات داخلی و خارجی:
در جمهوری اسلامی ایران در زمینه برخورد با قاچاق مشروبات الکلی مقررات بسیار سختگیرانه‌ای وجود دارد به نحوی که از سوی قانونگذار ساخت، حمل، خرید و فروش و استفاده و همچنین نگهداری و عرضه مشروبات جرم‌انگاری شده است.
هر آن چیزی که عنوان مشروبات الکلی داشته باشد، جرم محسوب می‌شود:
در تمام دنیا برخورد در زمینه مشروبات الکلی وجود دارد ولی در ایران حتی مصرف آن نیز جرم محسوب شده و قوانین سختگیرانه‌تر را شاهد هستیم؛ به شکلی که در برخی از کشورها در این راستا در خصوص مستی و رانندگی با حالت مست جرم‌انگاری شده است ولی در کشور ما به طور کلی این امر جرم است و از مصرف تا عرضه آن جرم محسوب می‌شود.
مرجع صالح رسیدگی به قاچاق مشروبات الکلی دادگاه انقلاب است
مفهوم قاچاق به این معناست که ورود غیرقانونی یک محصول بدون اجازه و اطلاع ضابطان صورت گیرد و هیچ‌گونه نظارت و مجوزی در این زمینه وجود نداشته باشد، بنابراین ورود و وچود مشروبات الکلی چه خارجی و چه داخلی در کشور ما نوعی قاچاق محسوب می‌شود.
هر موضوعی در زمینه مشروبات الکلی از ساخت تا مصرف در کشور ایران جرم است، اظهار کرد:
رسیدگی به این جرایم ابعاد مختلف دارد به طور مثال موضوع مصرف به یک معنا، عرضه و فروش، معنای دیگر دارد که هر کدام جداگانه مجازات خاص خود را داراست؛ در زمینه مصرف باید گفت که جزء جرایم مشمول حد محسوب شده و در زمینه ساخت و فروش مصادیق تعزیری مدنظر قرار می‌گیرد.
بر اساس ماده 303 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، رسیدگی به جرم قاچاق مشروبات الکلی که از خارج از کشور وارد می‌شود به عنوان قاچاق کالاهای ممنوعه در صلاحیت دادگاه انقلاب است اما سایر موارد مربوط به ساخت و حمل و نگهداری مشروبات الکلی در صلاحیت دادگاه‌های کیفری عمومی است.
بر اساس ماده 702 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب 1375، «هركس مشروبات الكلي را بسازد يا بخرد يا بفروشد يا در معرض فروش قراردهد يا حمل يا نگهداري كند يا در اختيار ديگري قرار دهد به شش ماه تا يك سال حبس و تا هفتاد و چهار (74) ضربه شلاق و نيز پرداخت جزاي نقدي به ميزان پنج برابر ارزش عرفي (تجاري) كالاي يادشده محكوم مي‌شود.»
همچنین طبق ماده 703 همین قانون، واردنمودن مشروبات الكلي به كشور قاچاق محسوب مي‌گردد و واردكننده صرف‌نظر از ميزان آن به شش ماه تا پنج سال حبس و تا هفتاد و چهار (74) ضربه شلاق و نيز پرداخت جزاي نقدي به ميزان ده برابر ارزش عرفي (تجاري) كالاي يادشده محكوم مي‌شود.
تشدید مجازات در زمینه کشف بیش از 20 لیتر مشروبات الکلی
هرگاه مشروبات الكلي مكشوفه به ميزان بيش از 20 ليتر باشد، طبعاً روش تشدید مجازات برای آن در نظر گرفته می‌شود و همچنین چنانچه وسايلي كه جهت حمل آن مورد استفاده قرار مي‌گيرد، با اطلاع مالك باشد به نفع دولت ضبط خواهد شد و در غير اين صورت مرتكب به پرداخت قيمت وسيله نقليه محكوم خواهد شد و همچنين بر اساس اين مصوبه، آلات وارداتي كه جهت ساخت يا تسهيل ارتكاب جرايم موضوع مواد مذكور مورد استفاده قرار مي‌گيرد و وجوه حاصله از معاملات مربوط نيز به نفع دولت ضبط مي‌شود.
قانونگذار سخت‌ترین مجازات را برای برخورد با قاچاق مشروبات الکلی داخلی و خارجی در نظر گرفته است:
از سال 87 تاکنون قانون در زمینه مشروبات الکلی تغییر نکرده است ولی برای رسیدگی بیشتر به این امر در قانون قاچاق کالا و ارز در زمینه مشروبات الکلی از یک بعد مواردی دیده شده که واردات هر گونه کالا و ارز از مبادی غیرقانونی جرم است و دولت باید در این خصوص نظارت دقیق داشته باشد و برخورد لازم در این راستا صورت گیرد.
موضوع قاچاق مشروبات الکلی نسبت به دیگر قاچاق به دلیل اینکه قبح بیشتری داشته و در کشور به عنوان خط قرمز محسوب می‌شود و برخورد سختگیرانه تر است:
برای برخورد با قاچاق مشروبات الکی قوانین کاملی وجود دارد که از مهم‌ترین آن میتوان به قانون مجازات اسلامی که موارد را به طور دقیق بررسی کرده است، اشاره کرد.
مجازات قاچاق مشروبات الکلی داخلی و خارجی مشخص و سختگیرانه است
قاچاق خود مفهومی بین‌اللملی دارد بنابراین فروش، ورود و مصرف و ساخت آن خود تعدد جرم است که قانون تشدید مجازات و قوانین سختگیرانه خاص را در این میان درنظر گرفته است.
