(1395/11/14)بانک اطلاعات ژنتیک در 56 کشور دنیا راه‌اندازی شده و ایران هم جزو کشورهایی است که اجرای این بانک در آن، به تازگی آغاز شده است؛ جمع‌آوری اطلاعات ژنتیکی مجرمان به خصوص افراد حرفه‌ای و خطرناک باعث می‌شود تا کشف جرایم احتمالی از سوی این افراد به سرعت انجام شود و این افراد نیز به واسطه ترس از گرفتارشدن مجدد، کمتر به سمت بروز رفتارهای مجرمانه حرکت کنند.
قوه قضاییه بر اساس اصل یکصد و پنجاه و ششم قانون اساسی، متولی پیشگیری از وقوع جرم در کشور است و بنابراین راهکارهای مختلفی در این راستا از سوی مسئولان مربوطه ارایه می‌شود که تشکیل بانک ژنتیک مجرمان یکی از این راه‌ها محسوب می‌شود. بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران با نمونه‌گیری از مجرمان در استان‌‌های اصفهان، البرز، تهران، خراسان‌رضوی، خوزستان و فارس آغاز به کار کرده است. تشکیل بانک ژنتیک با هدف کاهش گمنامی مجرمان
مدیرکل پیشگیری‌های وضعی قوه‌قضاییه دلیل تشکیل بانک ژنتیک در کشور را کاهش گمنامی مجرمان می‌داند و می‌گوید: قانون برنامه پنجم توسعه تکلیفی به عهده قوه‌قضاییه گذاشته که بر اساس آن پزشکی قانونی موظف است با همکاری دادستانی و ناجا و با هدف کاهش مجرمان گمنام نسبت به ایجاد بانک ژنتیک افراد اقدام کند.
علیرضا ساوری اظهار می‌کند: از سال گذشته در معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه‌قضاییه اقداماتی برای اجرایی کردن این بند از قانون برنامه پنجم توسعه، آغاز شده است و در این زمینه با پزشکی قانونی وارد مذاکره شده‌ایم. وی می‌افزاید: راه‌اندازی این بانک اطلاعاتی افراد و مجرمان در گمنامی نخواهند بود؛ زیراکه اطلاعات ژنتیک‌شان مثلDNA آن‌ها وجود دارد و امکان دستگیری مجرمان و عوامل دخیل در وقایع و جرایم با این روش افزایش پیدا می‌کند.
نقش موثر راه اندازی بانک ژنتیک در کاهش جرایم
در این میان ساوری معتقد است که راه‌اندازي بانك ژنتيك يكي از اين اقدامات پيشگيرانه در كاهش جرايم موثر است.
مدير كل پيشگيري‌های وضعي معاونت اجتماعی و پيشگيري از وقوع جرم قوه قضاييه از اعلام آمادگي و تمايل معاونت اجتماعی و پيشگيري از وقوع جرم قوه قضاييه براي همكاري با بانك اطلاعات ژنتيك خبر می‌دهد و بیان می‌کند: اين معاونت آمادگي دارد متناسب با وظايف و ظرفيت‌هاي خود حداكثر همكاري را با مسئولان بانك اطلاعات ژنتيك به عمل آورد.
کاهش جرایم با تشکیل بانک اطلاعاتی مجرمان
معاون قضایی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان فارس می‌گوید: بانک ژنتیک مجرمان حرفه‌ای توسط پزشکی قانونی فارس تشکیل و در حال اجراست.
احمد رحمانیان توضیح می دهد: بانک جامع اطلاعات سارقان حرفه‌ای در محل پلیس آگاهی تشکیل شده است که با مدیریت قضایی، پروندههای سرقت به‌عنف و اعمال سیاست‌های کیفری سختگیرانه در 6 ماهه اول سال در مقایسه با 6 ماهه اول سال گذشته سرقتهای به عنف استان فارس 22 درصد کاهش یافته است.
رحمانیان با اشاره به تجارب و طرح‌های موفق استان فارس
در پیشگیری از جرم اظهار می‌کند: فارس به عنوان استان پیشرو در تهیه و تدوین طرح‌های موفق در زمینه پیشگیری از جرم و آسیب‌های اجتماعی تاکنون بیش از 30 طرح تهیه کرده که برخی از این طرحها اجرای آن به پایان رسیده و تعدادی دیگر در حال اجراست.
دبیر شورای پیشگیری از جرم استان فارس می‌گوید: در تدوین این طرحها بعد از شناخت اولویتهای استان بر اساس شاخصهای علمی و کاربردی، آثار آن از نظر پیشگیری‌های اجتماعی، وضعی، قضایی و مبانی جرمشناختی و آسیبشناسی مورد پژوهش و تحقیقات میدانی قرار می‌گیرد و سپس باتوجه به مبانی قانونی و وظایف همه دستگاههای دولتی و غیردولتی، اقدامات عملی و بین بخشی انجام می‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: بسیاری از طرح‌های استان فارس به عنوان طرح‌های ملی از سوی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه به سایر استان‌‌های کشور ابلاغ شده است که اجرای این طرحها سهم به سزایی در کنترل وکاهش جرائم و آسیب‌های اجتماعی داشته است.
ثبت 4هزار پروفایل ژنتیکی در خراسان‌رضوی
مدیر کل پزشکی قانونی خراسان‌رضوی ضمن اعلام ثبت 4هزار پروفایل ژنتیکی تا کنون در خراسان رضوی می‌گوید: بر اساس آمار 60 درصد زندانیانی که آزاد می‌شوند تا سه سال بعد به زندان باز می گردند و بانک مزبور موجب پیشگیری از تکرار جرم خواهد شد.
آریا حجازی نیز با اشاره به مزایای بانک مزبور، نیاز به پشتوانه مالی غنی برای ادامه متمادی این پروژه را از الزامات دراز مدت عنوان می‌کند.
وی تاکید می‌کند: فهرست اسامی مجرمان سابقه دار در این مرحله از ذخیره پروفایل پرونده‌ها در بانک هویت ژنتیک ایران با همکاری سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی به اداره کل پزشکی قانونی اعلام شده است.
بانک ژنتیک و ترس مجرمان از دستگیری مجدد
حجازی تاکید می‌کند: اگر مجرمان به طور قطع بدانند اطلاعات ژنتیکی آنان در یک بانک ذخیره می‌شود و احتمال دستگیری آنان در صورت ارتکاب جرم به مراتب بیشتر است از تکرار آن خودداری خواهند کرد.
عضو هیات علمی سازمان پزشکی قانونی کشور خاطرنشان می‌کند: مطالعات نشان می‌دهد ارتکاب به جرم توسط مجرمان سابقه دار
به مراتب بیش از افراد بدون سابقه کیفری است؛ بنابراین بانک اطلاعات هویت ژنتیک تا حد قابل توجهی از تکرار عمل مجرمانه افراد جلوگیری می‌کند و به نوعی از ابزار پیشگیری از جرم به شمار می‌آید.
وی ادامه می‌دهد: نمونه گیری از زندانیان با حضور ناظران پزشکی قانونی و با همکاری کارکنان زندان صورت می‌گیرد.
حجازی با تاکید بر اهمیت تشخیص هویت افراد در زمان نمونه‌گیری بیان می‌کند: این مرحله از کار به دلیل اهمیت تعیین هویت افراد
با همکاری سازمان زندان‌ها و سازمان پزشکی قانونی انجام می‌شود.
وی می‌افزاید: بانک هویت ژنتیک ایران تنها متعلق به سازمان پزشکی قانونی نیست و منافع آن همه جامعه را در بر می‌گیرد چرا که مهم ترین هدف از تشکیل آن پیشگیری از تکرار جرم است.
