علائم تجاری

شرایط اختراعات مورد حمایت | دفتر حقوقی موکل

 

بررسي شرا يط سه گانه ماهو ي حما يت از اختـراع و شـرط شـ كلي (ثبـت ) موضـوع اين بخش است

 

الف- شرايط ماهوي

 

1  ابتكاري بودن

 

مراد از ابتكاري بودن اين است كه تنها زماني مي توان ادعاي تحصيل يك اختـراع را قرين صحت تلقي كرد كه به موجب آن بـر «سـطح دانـش موجـودچيزي افزوده شده باشد و ابداع مورد نظر نسبت به سطح عموم ي دانش جامعه يك گام به جلو تلق ي شود . فقدان چنين شرط ي به معناي آن است كـه كـسي بـدون آنكـه چيـز جديدي به دانش اجتماع افزوده باشد ، سعي در جلب حمايت قانون برا ي ايجاد انحصار در مورد بخشي از دانش موجود اجتماع دارد

در برخي نظامهاي حقوقي براي احراز عنصر ابتكاري بـودن ، از روش پـيش آزمـايي استفاده مي كنند كه البته روشي پرهزينه است . در اين روش ادعاي تحصيل اختراع را بـا ابداعات و اختراعات قبلي به لحاظ ابتكاري بودن يا نبودن مقا يسه ميكنند و در صورتي كه نتيجة بررسيها مؤيد ابتكاري بودن اختراع باشد ، گواهي اختراع صـادر مـي گـردد . در نقطة مقابل، در نظامها يي مثل ايران كه روش بدون پـيش آزمـايي دارنـد ، تقاضـا و ثبـت اختراع فقط از جهت رعا يت مقررات شكلي بررس ي مـي گـردد ؛ هـر چنـد در عمـل در پارهاي موارد اداره مالكيت صنعتي از وزارت صنايع استعلام ي در اين خصوص به عمل مي آورد كه البته نمي توان ا ين عمل را اعمـال نظـام پـيش آزمـايي بـه معناي دقيق كلمه توصيف كرد

 

2كاربرد صنعتي

 

اختراع جهت ارائه راه حل عملي برا ي حل يك مشكل قابـل اسـتفاده اسـت ، لـيكن اكتشاف پرده برداري از رموز موجود ولي مجهول طبيعت است . لذا با يد گفت كه اختراع زماني قابل حمايت است كه دارا ي كاربرد علمي و فني در شـاخه اي از گـسترة پهنـاور صنعت و فناوري (به عام ترين مفهوم كلمه) باشد و بدون چنين شرطي فلسفة برقـراري حق انحصاري براي مبدع آن اثر بلا توجيه خواهد بود .

 

3تازگي

 

مراد از تازگي داشتن اختراع ، عنصر ي غير از جديد و ابتكاري بودن آن اسـت . ا يـن شرط كه در واقع نوعي شرط سلبي محسوب مي شود، به معنـاي اعـلان و افـشا نـشده بودن اختراع قبل از تقاضاي ثبت است. با اعلان و افشاي اطلاعات مربوط به اختراع بـه نحوي كه يك فرد متخصص ، بالقوه (نه لزوماً بالفعل) توان اعمال و اجرا ي آن اختراع را داشته باشد، وصف تازگي اختراع زائل ميشود و غيرقابل حمايت خواهد بود.

توجيه اين شرط آن است كه از يك سو نبايد به واسطه اعطا ي حق اختراع جامعه را از آنچه (در اثر افشاي قبلي) بدان دسترس داشته محروم نمود و آن دانش را در انحصار يك شخص قرار داد و از سوي ديگر با افشاي قبلي اطلاعات مربوط به اختراع، مختـرع در مقابل كسب حمايت قدرت عمومي عوضـي (افـشا ي اطلاعات مربوط به اختراع) نميپردازد.

 

ب- شرط شكلي (ثبت اختراع)

 

براي اينكه تحت حمايت قدرت عمومي (دولت) قرار گيرد، علاوه بر شرايط سه گانة ماهوي پيش گفته، بايد به ثبت برسد . بـراي ثبـت اختـراع از يـك سـو تقاضـاي رسمي و خدشه ناپذير متقاضي و از سو ي د يگر تأييد و شناسا يي رسمي و خدشه ناپـذير مقام عمومي در مورد اصل حق و حدود و ثغور آن ضـروري اسـت و از سـوي د يگـر ، اعلان رسمي وجود اين حق براي افراد جامعه برا ي آگاهي از تكاليف خود لازم اسـتثبت اختـراع به مالك آن حقوق انحصاري زير را اعطا خواهد كرد

  • آشنایی با اختراعات

    تعریف اختراع

    ماده 1 قانون ثبت اختراعات،طرح های صنعتی و علایم تجاری  مصوب  1386 در  تعریف اختراع  مقرر می دارد: 

     

     اختراع نتيجه فكر فرد يا افراد است كه براي اولين بار فرآيند يا فرآورده‌اي خاص را ارائه مي‌كند و مشكلي را دريك حرفه‌، فن‌، فناوري‌، صنعت و مانند آنها حل مي‌نمايد.

    اختراعی قابل ثبت است که حاوی ابتکار جدید و دارای کاربرد صنعتی باشد .

    نکته : ابتکار جدید عبارت است از آنچه که در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته و برای دارنده مهارت عادی در فن مذکور معلوم و آشکار نباشد و از نظر صنعتی ، اختراعی کاربردی محسوب می شود که در رشته ای از صنعت قابل ساخت یا استفاده باشد .

    نکته : منظور از صنعت ، معنای گسترده آن است و شامل مواردی نظیر صنایع دستی ، کشاورزی ، ماهیگیری و خدمات نیز می شود.

    گواهینامه اختراع سندی است که اداره مالکیت صنعتی برای حمایت از اختراع صادر می کند و دارنده آن می تواند از حقوق انحصاری بهره مند شود .

    مواردی که از حیطه حمایت از اختراع خارج است :

    الف - کشفیات ، نظریه های علمی ، روش های ریاضی و آثار هنری
    ب - طرحها و قواعد و روشهای انجام کار تجاری و سایر فعالیتهای ذهنی و اجتماعی
    ج - روشهای تشخیص و معالجه بیماریهای انسان یا حیوان 
    این بند شامل فرآورده های منطبق با تعریف اختراع و مورد استفاده در روشهای مزبور نمی شود .
    د - منابع ژنتیک و اجزاء ژنتیک تشکیل دهنده آنها و همچنین فرآیندهای بیولوژیک تولید آنها
    ه - آنچه قبلاً در فنون و صنایع پیش بینی شده باشد .
    در صورتی که افشاء اختراع ظرف مدت 6 ماه قبل از تاریخ تقاضا یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم اختراع صورت گرفته باشد ، مانع ثبت نخواهد بود .
    و - اختراعاتی که بهره برداری از آنها خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد .

    چگونگی ذکر نام مخترع در گواهینامه اختراع و نحوه تعلق حق اختراع ثبت شده :

    1. حقوق اختراع ثبت شده منحصراً به مخترع تعلق دارد .
    2. اگر افرادی به صورت مشترک اختراعی کرده باشند ، حقوق ناشی از اختراع مشترکاً به آنان تعلق می گیرد .
    3. هرگاه دو یا چند نفر ، مستقل از دیگری اختراع واحدی کرده باشند ، شخصی که اظهارنامه اختراع خود را زودتر تسلیم کرده و یا در صورت ادعای حق تقدم هر کدام که بتوانند اثبات کنند در تاریخ مقدم ، اظهارنامه خود را به صورت معتبر تسلیم کرده اند ، مشروط بر این که اظهارنامه مذکور مسترد یا رد نگردیده یا مسکوت گذاشته نشده باشد ، حق ثبت اختراع را خواهند داشت .
    4. حقوق ناشی از اختراع ثبت شده قابل انتقال است و در صورت فوت صاحب حق به ورثه او منتقل می شود .
    5. در صورتی که اختراع ناشی از استخدام یا قرارداد او باشد ، حقوق مادی آن متعلق به کارفرما خواهد بود ، مگر آنکه خلاف آن در قرارداد شرط شده باشد .
    6. نام مخترع در گواهینامه اختراع قید می شود مگر اینکه از اداره مالکیت صنعتی درخواست کند که نامش ذکر نشود .

    نکته : هر گونه اظهار یا تعهد مخترع مبنی بر اینکه نام شخص دیگری به عنوان مخترع قید گردد ، فاقد اثر قانونی است .

     

    حق اختراع مجموعه حقوق انحصاری است که یک دولت به ثبت کننده اختراعبرای مدتی معین در قبال افشای اختراع اعطا میکند.در واقع  اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه می کند و مشکلی را در یک حرفه ، فن ، فناوری ، صنعت و مانند آن حل می نماید

    مطابق تعریفی که در وبسایت اداره مالکیت صنعتی از اختراع آمده است آنرا بطور کلی حق انحصاری دانسته که به مخترع آن در قبال خلق و ایجاد محصول با فرآیند صنعتی که دارای وصف جدید بودن ، گام ابتکاری و کاربرد صنعتی است از طرف دولت و قوه حاکمه اعطاء می شود بعبارت دیگر اختراع به معنی راه حل جدید و نوآورانه برای حل یک مشکل فنی است . این راه حل ممکن است به ایجاد وسیله ،دستگاه ،محصول دارو یا فرآیند صنعتی کاملا جدید مربوط باشد ،یاممکن است فقط بهبود جزئی محصول یا فرآیند شناخته شده ای باشد.

  • قوانین و مقررات

     

    قانون ثبت  اختراعات

      ماده1

     

     اختراع نتيجه فكر فرد يا افراد است كه براي اولين بار فرآيند يا فرآورده‌اي خاص را ارائه مي‌كند و مشكلي را دريك حرفه‌، فن‌، فناوري‌، صنعت و مانند آنها حل مي‌نمايد.

     

    ماده2

     

    اختراعي قابل ثبت است كه حاوي ابتكار جديد و داراي كاربرد صنعتي باشد. ابتكار جديد عبارت است از آنچه كه در فن يا صنعت قبلي وجود نداشته و براي دارنده مهارت عادي در فن مذكور معلوم و آشكار نباشد و از نظر صنعتي‌، اختراعي كاربردي محسوب مي‌شود كه در رشته‌اي از صنعت قابل ساخت يا استفاده باشد. مراد از صنعت‌، معناي گسترده آن است و شامل مواردي نظير صنايع‌دستي‌، كشاورزي‌، ماهيگيري و خدمات نيز مي‌شود.

     

    ماده3

     

    گواهينامه اختراع سندي است كه اداره مالكيت صنعتي براي حمايت از اختراع صادر مي‌كند و دارنده آن مي‌تواند از حقوق انحصاري بهره‌مند شود.

     

    ماده4

     

    موارد زير از حيطه حمايت از اختراع خارج است‌:

     

    الف ـ كشفيات‌، نظريه‌هاي علمي‌، روشهاي رياضي و آثار هنري‌.

     

    ب ـ طرحها و قواعد يا روشهاي انجام كار تجاري و ساير فعاليتهاي ذهني و اجتماعي‌.

     

    ج ـ روشهاي تشخيص و معالجه بيماريهاي انسان يا حيوان‌.

     

    اين بند شامل فرآورده‌هاي منطبق با تعريف اختراع و مورد استفاده در روشهاي مزبور نمي‌شود.

     

    دـ منابع ژنتيك و اجزاء ژنتيك تشكيل‌دهنده آنها و همچنين فرآيندهاي بيولوژيك توليد آنها.

     

    هـ ـ آنچه قبلاً در فنون و صنايع پيش‌بيني شده باشد.

     

    فن يا صنعت قبلي عبارت است از هر چيزي كه در نقطه‌اي از جهان ازطريق انتشار كتبي يا شفاهي يا ازطريق استفاده عملي و يا هرطريق ديگر، قبل از تقاضا و يا درموارد حق تقدم ناشي از اظهارنامه ثبت اختراع‌، افشاء شده باشد.

     

    درصورتي كه افشاء اختراع ظرف مدت شش ماه قبل از تاريخ تقاضا يا در موارد مقتضي قبل از تاريخ حق تقدم اختراع صورت گرفته باشد، مانع ثبت نخواهد بود.

     

    و ـ اختراعاتي كه بهره‌برداري از آنها خلاف موازين شرعي يا نظم عمومي و اخلاق‌حسنه باشد.

     

    ماده5

     

    چگونگي ذكر نام مخترع در گواهينامه اختراع و نحوه تعلق حق اختراع ثبت شده به شرح زير است‌:

     

    الف ـ حقوق اختراع ثبت شده منحصراً به مخترع تعلق دارد.

     

    ب ـ اگر افرادي به صورت مشترك اختراعي كرده باشند، حقوق ناشي از اختراع مشتركاً به آنان تعلق مي‌گيرد.

     

    ج ـ هرگاه دو يا چند نفر، مستقل از ديگري اختراع واحدي كرده باشند شخصي كه اظهارنامه اختراع خود را زودتر تسليم كرده و يا درصورت ادعاي حق تقدم هركدام بتوانند اثبات كنند كه  در تاريخ مقدم اظهارنامه خود را به صورت معتبر تسليم كرده‌اند، مشروط بر اين‌كه اظهارنامه مذكور مسترد يا رد نگرديده يا مسكوت گذاشته نشده باشد، حق ثبت اختراع را خواهند داشت‌.

     

    د ـ حقوق ناشي از اختراع ثبت شده قابل انتقال است و درصورت فوت صاحب حق به ورثه او منتقل مي‌شود.

     

    هــ درصورتي كه اختراع ناشي از استخدام يا قرارداد باشد، حقوق مادي آن متعلق به كارفرما خواهد بود، مگر آن كه خلاف آن درقرارداد شرط شده باشد.

     

    وـ  نام مخترع در گواهينامه اختراع قيد مي‌شود مگر اين كه كتباً از اداره مالكيت صنعتي درخواست كند كه نامش ذكر نشود. هرگونه اظهار يا تعهد مخترع مبني بر اين كه نام شخص ديگري به عنوان مخترع قيد گردد، فاقد اثر قانوني است‌.

     

    ماده6

     

    اظهارنامه ثبت اختراع كه به اداره مالكيت صنعتي داده مي‌شود، بايد موضوعي را كه حمايت از آن درخواست مي‌شود، تعيين كرده‌ و به فارسي تنظيم شود، داراي تاريخ و امضاء بوده و خواسته‌، توصيف ادعا، خلاصه‌اي از توصيف اختراع و درصورت لزوم نقشه‌هاي مربوطه را دربرداشته باشد. هزينه‌هاي ثبت اظهارنامه از درخواست‌كننده ثبت دريافت مي‌شود.

     

    در تنظيم و تسليم اظهارنامه بايد موارد زير رعايت شود:

     

    الف ـ نام و ساير اطلاعات لازم درخصوص متقاضي‌، مخترع و نماينده قانوني او، درصورت وجود و عنوان اختراع در اظهارنامه درج شود.

     

    ب ـ درمواقعي كه متقاضي شخص مخترع نيست‌، مدارك دال بر سمت قانوني وي همراه اظهارنامه تحويل گردد.

     

    ج ـ ادعاي مذكور در اظهارنامه‌، گويا و مختصر بوده و با توصيف همراه باشد، به نحوي كه براي شخص داراي مهارت عادي در فن مربوط واضح و كامل بوده و حداقل يك روش اجرائي براي اختراع ارائه كند. خلاصه توصيف فقط به منظور ارائه اطلاعات فني است و نمي‌توان براي تفسير محدوده حمايت به آن استناد كرد.

     

    ماده7

     

    متقاضي ثبت اختراع تا زماني كه اظهارنامه او براي ثبت اختراع قبول نشده است مي‌تواند آن را مسترد كند.

     

    ماده8

     

    اظهارنامه بايد فقط به يك اختراع يا به دسته‌اي از اختراعات مرتبط كه يك اختراع كلي را تشكيل مي‌دهند مربوط باشد. دراختراع كلي ذكر نكردن ارتباط اجزاء آن موجب بي‌اعتباري گواهينامه اختراع مربوط نمي‌شود. متقاضي مي‌تواند تا زماني كه اظهارنامه وي مورد موافقت قرار نگرفته است‌:

     

    الفـ اظهارنامه خود را اصلاح كند، مشروط بر آن كه از حدود اظهارنامه نخست تجاوز نكند.

     

    ب ـ آن را به دو يا چند اظهارنامه تقسيم كند. اظهارنامه تقسيمي بايد داراي تاريخ تقاضاي اوليه بوده و درصورت اقتضاء، مشمول حق تقدم اظهارنامه نخستين است‌.

     

    ماده9

     

    متقاضي مي‌تواند همراه با اظهارنامه خود، طي اعلاميه‌اي حق تقدم مقرر در كنوانسيون پاريس براي حمايت ازمالكيت صنعتي مورخ 1261 هجري شمسي (20 مارس 1883 ميلادي‌) و اصلاحات بعدي آن را درخواست نمايد. حق تقدم مي‌تواند براساس يك يا چند اظهارنامه ملي يا منطقه‌اي يا بين‌المللي باشد كه در هر كشور يا براي هر كشور عضو كنوانسيون مذكور تسليم شده است‌. درصورت درخواست حق تقدم‌:

     

    الف ـ اداره مالكيت صنعتي از متقاضي مي‌خواهد ظرف مدت معين‌، رونوشت اظهارنامه‌اي را ارائه دهد كه توسط مرجع ثبت اظهارنامه‌اي كه مبناي حق تقدم است‌، گواهي  شده باشد.

     

    ب ـ با پذيرش درخواست حق تقدم حمايتهاي مذكور در كنوانسيون پاريس شامل آن خواهد بود.

     

    درصورت عدم مراعات شرايط مندرج در اين ماده و مقررات مربوط به آن‌، اعلاميه مذكور كان‌لم‌يكن تلقي مي‌شود.

     

    ماده10

     

     بنا به درخواست اداره مالكيت صنعتي‌، متقاضي بايد شماره و تاريخ اظهارنامه اختراعي را كه در خارج تسليم كرده و عيناً و ماهيتاً مربوط به اختراع مذكور در اظهارنامه تسليم شده به اداره مالكيت صنعتي است‌، ارائه دهد. همچنين با درخواست اداره مالكيت صنعتي متقاضي بايد مدارك زير را به اداره مذكور تسليم كند:

     

    الف ـ تصوير هرگونه نامه و اخطاريه‌اي كه متقاضي درمورد نتايج بررسي‌هاي انجام شده درخصوص اظهارنامه‌هاي خارج دريافت كرده است‌.

     

    ب ـ تصوير گواهينامه اختراع كه براساس اظهارنامه‌هاي خارجي ثبت شده است‌.

     

    ج ـ تصوير هرگونه تصميم نهايي مبني بر رد اظهارنامه خارجي يا رد ثبت اختراع ادعا شده در اظهارنامه خارجي‌.

     

    د ـ تصوير هر تصميم نهايي مبني بر بي‌اعتباري گواهينامه اختراع صادرشده براساس اظهارنامه خارجي‌.

     

    ماده11

     

    اداره مالكيت صنعتي تاريخ تقاضا را همان تاريخ دريافت اظهارنامه تلقي خواهد كرد مشروط بر اين كه اظهارنامه در زمان دريافت‌، حاوي نكات زير باشد:

     

    الف ـ ذكر صريح يا ضمني اين نكته كه ثبت يك اختراع تقاضا مي‌شود.

     

    ب ـ ذكر نكاتي كه شناخت هويت متقاضي را ميسر مي‌كند.

     

    ج ـ توصيف اجمالي اختراع‌.

     

    اگر اداره مالكيت صنعتي تشخيص دهد كه اظهارنامه در زمان تقاضا فاقد شرايط فوق بوده است‌، از متقاضي دعوت خواهد كرد تا از تاريخ ابلاغ ظرف سي روز اصلاحات لازم را انجام دهد و تاريخ تقاضا همان تاريخ دريافت اصلاحات مذكور خواهد بود ولي اگر در مهلت تعيين شده اصلاح صورت نگيرد، اظهارنامه كان‌لم‌يكن تلقي خواهد شد.

     

    ماده12

     

     چنانچه در اظهارنامه به نقشه‌هايي اشاره شود كه در آن درج يا ضميمه نشده است‌، اداره مالكيت صنعتي از متقاضي دعوت مي‌كند تا نقشه‌ها را ارائه دهد. اگر متقاضي دعوت را اجابت كرده و نقشه‌هاي مورد اشاره را ارائه نمايد، اداره مذكور تاريخ دريافت نقشه را تاريخ تقاضا تلقي خواهد نمود. درغير اين صورت‌، تاريخ تقاضا را همان تاريخ دريافت اظهارنامه قيد نموده و اشاره به نقشه‌ها را كأن لم يكن تلقي خواهد كرد.

     

    ماده13

     

    پس از قيد تاريخ تقاضا، اداره مالكيت صنعتي اظهارنامه را از نظر انطباق با شرايط مندرج در اين قانون و آئين‌نامه آن‌، بررسي خواهد كرد و درصورت تشخيص انطباق‌، اقدام لازم را براي ثبت اختراع انجام مي‌دهد. درغير اين صورت اظهارنامه را رد و مراتب را به متقاضي ابلاغ مي‌كند.

     

    ماده14

     

     اداره مالكيت صنعتي پس از ثبت اختراع بايد:

     

    الف ـ درخصوص ثبت اختراع يك نوبت آگهي منتشر كند.

     

    ب ـ گواهينامه ثبت اختراع را صادر كند.

     

    ج ـ رونوشت گواهينامه ثبت اختراع را بايگاني و پس از دريافت هزينه مقرر، اصل آن را به متقاضي تسليم كند.

     

    دـ  به درخواست دارنده گواهينامه اختراع‌، تغييراتي را در مضمون و نقشه‌هاي اختراع‌، به منظور تعيين حدود حمايت اعطاء شده انجام دهد، مشروط بر اين كه در نتيجه اين تغييرات‌، اطلاعات مندرج در گواهينامه اختراع ازحدود اطلاعات مذكور در اظهارنامه اوليه‌اي كه اختراع براساس آن ثبت شده است‌، تجاوز نكند.

     

    ماده15

     

    حقوق ناشي از گواهينامه اختراع به ترتيب زير است‌:

     

    الف ـ بهره‌برداري ازاختراع ثبت شده در ايران توسط اشخاصي غير از مالك اختراع‌، مشروط به موافقت مالك آن است‌. بهره‌برداري از اختراع ثبت شده به شرح آتي خواهد  بود:

     

    1 ـ درصورتي كه اختراع درخصوص فرآورده باشد:

     

    اول ـ ساخت‌، صادرات و واردات‌، عرضه براي فروش‌، فروش و استفاده از فرآورده‌.

     

    دوم ـ ذخيره به قصد عرضه براي فروش‌، فروش يا استفاده از فرآورده‌.

     

    2 ـ درصورتي كه موضوع ثبت اختراع فرآيند باشد:

     

    اول ـ استفاده از فرآيند.

     

    دوم ـ انجام هر يك از موارد مندرج در جزء (1) بند (الف‌) اين ماده درخصوص كالاهايي كه مستقيماً از طريق اين فرآيند به دست مي‌آيد.

     

    ب ـ مالك مي‌تواند با رعايت بند (ج‌) اين ماده و ماده (17) عليه هر شخص كه بدون اجازه او بهره‌برداريهاي مندرج در بند (الف‌) را انجام دهد و به حق مخترع تعدي كند و يا  عملي انجام دهد كه ممكن است منجر به تعدي به حق مخترع شود، به دادگاه شكايت كند.

     

    ج ـ حقوق ناشي از گواهينامه اختراع شامل موارد زير نمي‌شود:

     

    1ـ بهره‌برداري از كالاهايي كه توسط مالك اختراع يا با توافق او در بازار ايران عرضه‌مي‌شود.

     

    2ـ استفاده از وسايل موضوع اختراع در هواپيماها، وسائط نقليه زميني يا كشتي‌هاي ساير كشورها كه به طور موقت يا تصادفاً وارد حريم هوايي‌، مرزهاي زميني يا آبهاي كشور مي‌شود.

     

    3ـ بهره‌برداريهايي كه فقط با اهداف آزمايشي درباره اختراع ثبت شده انجام مي‌شود.

     

    4ـ بهره‌برداري توسط هر شخصي كه با حُسن نيت قبل از تقاضاي ثبت اختراع يا درمواقعي كه حق تقدم تقاضا شده است‌، قبل از تاريخ تقاضاي حق تقدم همان اختراع‌، از اختراع استفاده مي‌كرده يا اقدامات جدي و مؤثري جهت آماده شدن براي استفاده از آن در ايران به عمل مي‌آورده است‌.

     

    د ـ حقوق استفاده كننده قبلي كه در جزء(4) بند (ج‌) اين ماده قيد شده است‌، تنها به همراه شركت يا كسب و كار يا به همراه بخشي كه در آن از اختراع استفاده مي‌شده يا  مقدمات استفاده از آن فراهم گرديده‌، قابل انتقال يا واگذاري است‌.

     

    ماده16

     

     اعتبار گواهينامه اختراع با رعايت اين ماده‌، پس از بيست‌سال از تاريخ تسليم اظهارنامه اختراع منقضي مي‌شود. به‌منظور حفظ اعتبار گواهينامه يا اظهارنامه اختراع‌، پس از گذشت يك سال از تاريخ تسليم اظهارنامه و قبل از شروع هر سال‌، مبلغي كه به موجب آئين‌نامه اين قانون تعيين مي‌شود، توسط متقاضي به اداره مالكيت صنعتي پرداخت مي‌گردد. تأخير در پرداخت، حداكثر تا شش ماه در صورت پرداخت جريمه مجاز است‌.

     

    درصورتي كه هزينه سالانه پرداخت نشود، اظهارنامه مربوط مسترد شده تلقي و يا گواهينامه اختراع‌، فاقد اعتبار مي‌شود.

     

    ماده17

     

    دولت يا شخص مجاز از طرف آن‌، با رعايت ترتيبات زير، مي‌توانند از اختراع بهره‌برداري نمايند:

     

    الف ـ درمواردي كه با نظر وزير يا بالاترين مقام دستگاه ذي‌ربط منافع عمومي مانند امنيت ملي‌، تغذيه‌، بهداشت يا توسعه ساير بخشهاي حياتي اقتصادي كشور، اقتضاء كند  كه دولت يا شخص ثالث از اختراع بهره‌برداري نمايد و يا بهره‌برداري از سوي مالك يا شخص مجاز از سوي او مغاير با رقابت آزاد بوده و از نظر مقام مذكور، بهره‌برداري از اختراع رافع مشكل باشد، موضوع در كميسيوني مركب از رئيس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور، يكي از قضات ديوان عالي كشور با معرفي رئيس قوه قضائيه‌، دادستان كل كشور، نماينده رئيس‌جمهور و وزير يا بالاترين مقام دستگاه ذي‌ربط مطرح و درصورت تصويب‌، با تعيين كميسيون مذكور، سازمان دولتي يا شخص ثالث بدون موافقت مالك اختراع‌، از اختراع بهره‌برداري مي‌نمايد.

     

    ب ـ بهره‌برداري از اختراع محدود به منظوري خواهد بود كه در مجوز آمده است و مشروط به پرداخت مبلغ مناسب به مالك مذكور با درنظرگرفتن ارزش اقتصادي مورد اجازه  مي‌باشد. درصورتي كه مالك اختراع يا هر شخص ذي‌نفع ديگر توضيحي داشته باشند، كميسيون پس از رسيدگي به اظهارات آنان و لحاظ كردن بهره‌برداري در فعاليتهاي غيررقابتي اتخاذ تصميم خواهد كرد. كميسيون مي‌تواند بنا به درخواست مالك اختراع يا سازمان دولتي يا شخص ثالثي كه مجوز بهره‌برداري از اختراع ثبت شده را دارد، پس از رسيدگي به اظهارات طرفين يا يكي از آنها در محدوده‌اي كه ضرورت اقتضاء نمايد، نسبت به تصميم‌گيري مجدد اقدام كند.

     

    ج ـ درصورتي كه مالك اختراع ادعا نمايد كه شرايط و اوضاع و احوالي كه باعث اتخاذ تصميم شده ديگر وجود ندارد و امكان تكرار آن ميسر نيست و يا اين كه ادعا نمايد سازمان  دولتي يا شخص ثالثي كه توسط كميسيون تعيين شده نتوانسته طبق مفاد تصميم و شرايط آن عمل كند، موضوع در كميسيون مطرح و بررسي و پس از استماع اظهارات مالك اختراع‌، وزير يا بالاترين مقام دستگاه ذي‌ربط و بهره‌بردار، اجازه بهره‌برداري لغو شده و حسب مورد اجازه بهره‌برداري براي مالك يا بهره‌بردار ديگر صادر مي‌شود. با احراز شرايط مقرر در اين بند، اگر كميسيون تشخيص دهد حفظ حقوق قانوني اشخاصي كه اين اجازه را كسب كرده‌اند، بقاء تصميم را ايجاب مي‌نمايد آن تصميم را لغو نمي‌كند.

     

    درمواردي كه اجازه بهره‌برداري توسط كميسيون به شخص ثالثي داده شده است‌، مي‌توان آن مجوز را فقط به همراه شركت يا كسب و كار شخص تعيين‌شده ازطرف كميسيون يا به همراه قسمتي از شركت يا كسب و كاري كه اختراع در آن بهره‌برداري مي‌شود، انتقال داد.

     

    د ـ اجازه بهره‌برداري موضوع اين ماده‌، مانع انجام امور زير نيست‌:

     

    1 ـ انعقاد قرارداد بهره‌برداري توسط مالك اختراع‌، با رعايت مقررات اين ماده‌.

     

    2 ـ بهره‌برداري مستمر از حقوق تفويضي توسط مالك اختراع طبق مندرجات بند (الف‌) ماده (15).

     

    3 ـ صدور اجازه استفاده ناخواسته طبق اجزاء (1) و (2) بند (ح‌) اين ماده‌.

     

    هـ ـ درخواست اجازه بهره‌برداري از كميسيون بايد همراه دليل و سندي باشد كه به‌موجب آن ثابت شود دستگاه دولتي يا شخص مجاز، از مالك اختراع درخواست بهره‌برداري كرده ولي نتوانسته است اجازه بهره‌برداري را با شرايط معقول و ظرف مدت زمان متعارف تحصيل نمايد.

     

    رعايت مراتب اين بند، درصورت فوريت ناشي از مصالح ملي يا موارد حصول شرايط قهريه در كشور كلاً به تشخيص كميسيون لازم نخواهد بود، مشروط بر آن كه در اين قبيل موارد مالك اختراع دراولين فرصت ممكن از تصميم كميسيون مطلع شود.

     

    و ـ بهره‌برداري از اختراع توسط سازمان دولتي يا اشخاص ثالثي كه توسط كميسيون تعيين شده‌اند، براي عرضه در بازار ايران است‌.

     

    ز ـ اجازه كميسيون درخصوص بهره‌برداري از اختراع در زمينه فناوري نيمه‌هاديها، تنها در موردي جايز است كه به منظور استفاده غيرتجاري عمومي بوده يا درموردي باشد كه وزير يا بالاترين مقام دستگاه ذي‌ربط تشخيص دهد كه نحوه استفاده از اختراع ثبت شده توسط مالك يا استفاده كننده آن غيررقابتي است‌.

     

    ح ـ پروانه بهره‌برداري بدون موافقت مالك‌، در موارد زير نيز با ترتيباتي كه ذكر مي‌شود قابل صدور است‌:

     

    1ـ درصورتي كه در يك گواهينامه اختراع ادعا شده باشد كه بدون استفاده از يك اختراع ثبت‌شده قبلي قابل بهره‌برداري نيست و اختراع مؤخر نسبت به اختراع مقدم‌، متضمن پيشرفت مهم فني و داراي اهميت اقتصادي قابل توجه باشد، اداره مالكيت صنعتي به درخواست مالك اختراع مؤخر پروانه بهره‌برداري از اختراع مقدم را درحد ضرورت‌، بدون موافقت مالك آن‌، صادر مي‌كند.

     

    2ـ درمواقعي كه طبق جزء (1) اين بند پروانه بهره‌برداري بدون موافقت مالك صادر شده باشد، اداره مالكيت صنعتي به درخواست مالك اختراع مقدم‌، پروانه بهره‌برداري از اختراع مؤخر را نيز بدون موافقت مالك آن صادر مي‌كند.

     

    3ـ درصورت درخواست صدور پروانه بهره‌برداري بدون موافقت مالك طبق اجزاء (1) و (2) اين بند در تصميم مربوط به صدور هر يك از پروانه‌هاي مذكور، حدود و كاربرد پروانه و مبلغ مناسبي كه بايد به مالك اختراع ذي‌ربط پرداخت شود و شرايط پرداخت‌، تعيين مي‌شود.

     

    4ـ درصورت صدور پروانه بهره‌برداري طبق جزء (1) انتقال آن فقط به همراه اختراع مؤخر و درصورت صدور پروانه بهره‌برداري طبق جزء (2) انتقال آن فقط به همراه اختراع مقدم مجاز است‌.

     

    5 ـ درخواست صدور پروانه بهره‌برداري بدون موافقت مالك مشروط به پرداخت هزينه مقرر مي‌باشد.

     

    6 ـ درصورت صدور پروانه بهره‌برداري بدون موافقت مالك، اجزاء‌(1) و (2) اين بند و بندهاي (ب‌) تا (و) و نيز بند (ط‌) اين ماده قابل اعمال است‌.

     

    طـ تصميمات كميسيون درمحدوده بندهاي اين ماده‌، در دادگاه‌ عمومي تهران قابل اعتراض است‌.

     

    ماده18

     

     هر ذي‌نفع مي‌تواند ابطال گواهينامه اختراعي را از دادگاه درخواست نمايد. درصورتي كه ذي‌نفع ثابت كند يكي از شرايط مندرج در مواد (1)، (2)، (4) و صدر ماده (6) و بند (ج‌) آن رعايت نشده است يا اين كه مالك اختراع‌، مخترع يا قائم مقام قانوني او نيست‌، حكم ابطال گواهينامه اختراع صادر مي‌شود.

     

    هر گواهينامه اختراع يا ادعا يا بخشي از ادعاهاي مربوط كه باطل شده است‌، از تاريخ ثبت اختراع باطل تلقي مي‌شود. رأي نهايي دادگاه به اداره مالكيت صنعتي ابلاغ مي‌گردد و اداره مزبور آن را ثبت و پس از دريافت هزينه‌، آگهي مربوط به آن را دراولين فرصت ممكن منتشر مي‌كند.

     

    ماده19

     

     چنانچه مالك اختراع بخواهد ازاختراع ثبت شده استفاده ‌كند، سازمان ثبت اسناد و املاك كشور حداكثر ظرف مهلت يك هفته موضوع را به دستگاه يا دستگاههاي ذي‌ربط منعكس مي‌نمايد.

     

    دستگاههاي مذكور در خصوص امكان بهره‌برداري از اختراع حداكثر ظرف مدت دوماه اظهار نظر نموده و نتيجه را جهت صدور پروانه بهره‌برداري كتباً به سازمان ثبت اسناد و املاك اعلام مي‌نمايد.

     

    آیین نامه اجرایی ثبت اختراعات

     

    فصل اول: تسليم اظهارنامه

     

    ماده 2

     

    ثبت اختراع مستلزم تسليم اظهارنامه به مرجع ثبت است.

     

    ماده 3

     

    اظهارنامه ثبت اختراع بايد در سه نسخه و در فرم مخصوص (الف – 1) و به زبان فارسي تنظيم شده و پس از ذكر تاريخ، توسط متقاضي يا نماينده قانوني وي امضاء شود.

     

    تبصره- در صورتي كه اسناد ضميمه اظهارنامه و ساير اسناد مربوط، ‌به زبان ديگري غير از فارسي باشد، ارائه اصل مدارك مورد نياز همراه با ترجمه عادي كامل آن‌ها الزامي است. مع‌ذلك اگر ترجمه كامل اين مدارك براي متقاضي ميسر نباشد، مي‌تواند خلاصه آن‌ها را به فارسي ضميمه نمايد. مرجع ثبت در صورت لزوم مي‌تواند در جريان بررسي اظهارنامه، ترجمه رسمي مدارك مذكور را مطالبه كند. چنانچه اصطلاحات فناوري و علمي به كار رفته در اسناد مذكور، معادل فارسي نداشته باشند، ذكر همان اصطلاحات كفايت مي‌كند.

     

    ماده 4

     

    متقاضي بايد اظهارنامه ثبت اختراع را به صورت حضوري يا با پست سفارشي و يا در چارچوب ماده 167 اين آيين‌نامه به مرجع ثبت تسليم نمايد. تاريخ وصول اظهارنامه يا تاريخ داده پيام، تاريخ اظهارنامه تلقي مي‌گردد.

     

    ماده 5

     

    اظهارنامه ثبت اختراع بايد حاوي نكات زير باشد:

     

    1-      اسم، شماره ملي، نشاني، كدپستي، تابعيت و سمت متقاضي و در صورتي كه متقاضي شخص حقوقي است ذكر نام، نوع فعاليت، اقامتگاه، محل و شماره ثبت، تابعيت، مركز اصلي و عنداللزوم هرگونه شناسه ديگر آن الزامي است؛

     

    2-               اسم، شماره ملي،  نشاني و كدپستي نماينده قانوني متقاضي، در صورت وجود؛

     

    3-      اسم، اقامتگاه و كدپستي شخص يا اشخاصي كه صلاحيت دريافت ابلاغ‌ها در ايران را دارند، در صورتي كه متقاضي مقيم ايران نباشد؛

     

    4-               اسم، نشاني و شغل مخترع، در صورتي كه متقاضي شخص مخترع نباشد؛

     

    5-      عنوان اختراع به نحوي كه اختراع ادعايي را مشخص سازد و مشتمل بر كلماتي مثل «بهتر» و غيره نبوده و ترجيحاً بين سه تا 10 كلمه باشد؛

     

    6-               تاريخ، محل و شماره اظهارنامه يا گواهي‌نامه اختراع در خارج، در صورت درخواست حق تقدم؛

     

    7-               اطلاعات مربوط به اظهارنامه اصلي در صورت تكميلي بودن اختراع؛

     

    8-               تعداد صفحات توصيف، ادعاها، خلاصه توصيف اختراع و نقشه‌ها؛

     

    9-               تعيين طبقه اختراع براساس طبقه‌بندي بين‌المللي اختراعات؛

     

    10-           تعيين ضمائم.

     

    تبصره 1- در صورت تسليم اظهارنامه و ساير اسناد مربوط توسط اشخاص حقوقي، امضاء آن‌ها از طرف اشخاص مجاز، ضروري است.

     

    تبصره 2- اسم و نشاني متقاضي مقيم خارج از كشور، علاوه بر فارسي بايد به حروف لاتين باشد و با همان حروف نيز ثبت و آگهي شود.

     

    ماده 6

     

    مدارك زير بايد ضميمه اظهارنامه شود:

     

    1-               توصيف اختراع؛

     

    2-               ادعا يا ادعاهاي اختراع؛

     

    3-               خلاصه‌اي از توصيف اختراع؛

     

    4-               نقشه يا نقشه‌ها، در صورت لزوم؛

     

    5-               مدارك مثبت هويت متقاضي و مخترع؛

     

    6-               درخواست كتبي مبني بر عدم ذكر اسم مخترع، چنانچه مخترع نخواهد اسم وي ذكر شود؛

     

    7-               مدارك مربوط به حق تقدم كه بايدهمزمان با تسليم اظهارنامه يا حداكثر ظرف 15 روز از آن تاريخ تسليم شود؛

     

    8-               رسيد مربوط به پرداخت هزينه‌هاي قانوني؛

     

    9-               مدارك نمايندگي، در صورتي كه تقاضا توسط نماينده قانوني به عمل آيد.

     

    تبصره1- چنانچه اظهارنامه در زمان تقاضا فاقد شرايط مقرر در ماده 11 قانون باشد، مرجع ثبت از متقاضي دعوت خواهد كرد تا از تاريخ ابلاغ ظرف 30 روز اصلاحات لازم را انجام دهد و تاريخ تقاضا همان تاريخ دريافت اصلاحات مذكور خواهد بود. اگر در مهلت تعيين شده اصلاح صورت نگيرد، اظهارنامه كان لم يكن تلقي خواهد شد. اين مهلت براي اشخاص مقيم خارج از كشور 60 روز مي‌باشد.

     

    تبصره 2- اگر در اظهارنامه به نقشه‌هايي اشاره شود كه در آن درج يا ضميمه نشده است مرجع ثبت از متقاضي دعوت مي‌كند تا نقشه‌ها را ظرف 30 روز ارائه دهد. در صورت ارائه، تاريخ دريافت نقشه‌ها، تاريخ تقاضا تلقي خواهد شد. در غير اين صورت، مرجع ثبت تاريخ تقاضا را همان تاريخ دريافت اظهارنامه قيد نموده و اشاره به نقشه‌ها را كان لم يكن تلقي خواهد كرد. اين مهلت براي اشخاص مقيم خارج از كشور 60 روز مي‌باشد.

     

    ماده 7

     

    هر صفحه از توصيف، ادعا، خلاصه توصيف و نقشه اختراع بايد توسط متقاضي يا نماينده قانوني او امضاء گردد.

     

    ماده 8

     

    اظهارنامه بايد فقط به يك اختراع يا به دسته‌اي از اختراعات مرتبط كه يك اختراع كلي را تشكيل مي‌دهند مربوط باشد. در غير اين صورت، متقاضي مي‌تواند اظهارنامه مربوط به اختراع خود را به دو يا چند اظهارنامه مجزا و مستقل تقسيم نمايد.

     

    ماده 9

     

    اظهارنامه تقسيمي بايد داراي الزامات اظهارنامه اصلي بوده و در تسليم آن نكات زير رعايت گردد:

     

    1-     شماره و تاريخ اظهارنامه اوليه؛

     

    2-     در صورت درخواست حق تقدم از سوي متقاضي، ذكر شماره و تاريخ اظهارنامه نخستين، همراه با محل حق تقدم؛

     

    3-     اصلاح توصيف، ادعا، نقشه و خلاصه توصيف مذكور در اظهارنامه اصلي؛

     

    4-     مدارك مربوط به پرداخت هزينه اظهارنامه‌هاي تقسيمي.

     

    تبصره- در صورت ادعاي حق تقدم‌هاي متعدد براي اظهارنامه اصلي، متقاضي اظهارنامه تقسيمي مي‌تواند از حق تقدم يا حق تقدم‌هايي كه از نظر موضوعي مرتبط با آن اظهارنامه تقسيمي باشد، استفاده كند.

     

    ماده 10

     

    توصيف اختراع بايد صريح و همراه با جزئيات كامل و مشتمل بر نكات زير باشد:

     

    1-     عنوان اختراع به گونه‌اي كه در اظهارنامه ذكر گرديده است؛

     

    2-     زمينه فني اختراع مربوط؛

     

    3-     مشكل فني و بيان اهداف اختراع؛

     

    4-  شرح وضعيت دانش پيشين و سابقه پيشرفت‌هايي كه در رابطه با اختراع ادعايي وجود دارد، به نحوي كه براي درك و بررسي جديد بودن اختراع كفايت كند؛

     

    5-     ارائه راه‌حل براي مشكل فني موجود، همراه با شرح دقيق و كافي و يكپارچه اختراع؛

     

    6-  توضيح اشكال، نقشه‌ها، نمودارها در صورت وجود، به‌‌نحوي‌ كه يك متخصص در آن زمينه بتواند اختراع را درك و ارتباط اجزاي آن را دريابد. ارجاع به شماره‌هايي كه براي بيان ويژگي‌هاي اختراع در نقشه‌ آمده است الزامي است؛

     

    7-  بيان واضح و دقيق مزاياي اختراع ادعايي نسبت به اختراعات پيشين، به نحوي كه ويژگي جديد بودن اختراع و تاثير فني آن را روشن سازد؛

     

    8-     توضيح حداقل يك روش اجرايي براي به‌كارگيري اختراع؛

     

    9-     ذكر صريح كاربرد صنعتي اختراع د ر صورتي كه ماهيت اختراع گوياي اين امر نباشد.

     

    ماده 11

     

    ادعاي اختراع بايد عناصر اختراعي را كه حمايت از آن درخواست شده است، درچارچوب مشخصه‌هاي فني تعيين كند. هر اختراع مي‌تواند مشتمل بر يك يا چند ادعا باشد. ادعا يا ادعاها بايد صريح و منجّز بوده و داراي شرايط زير باشند:

     

    1-               معقول بودن تعداد آن‌ها با توجه به ماهيت اختراع و شماره‌‌گذاري ترتيبي آن‌ها در صورت تعدّد؛

     

    2-               از اطلاعات افشاء شده در توصيف اختراع فراتر نرود و به طور كامل در توصيف اثبات و مدلل شده باشد؛

     

    3-               ويژگي‌هاي فني قابل حمايت را با استفاده از جملات مثبت، بيان نمايد؛

     

    4-      جز در موارد غيرقابل اجتناب، از  ارجاع به نقشه‌ها يا توصيف امتناع گردد و تا حد ممكن از به كار بردن عباراتي مانند «همان‌طور كه در توصيف آمد» يا «همان‌طور كه در نقشه‌ها نشان داده شده» خودداري شود؛

     

    5-      در صورتي كه براي فهم ادعا ارجاع به نقشه ضرورت داشته باشد، پس از بيان ادعا، شماره صفحه نقشه و علامت مشخص كننده آن در داخل پرانتز ذكر گردد؛

     

    6-               مشتمل بر شيوه اجرا و مزاياي اختراع نباشد.

     

    ماده 12

     

    ادعا يا ادعاها ممكن است ناظر بر فرآورده‌، فرايند، فرايند دستيابي به يك فرآورده و يا تركيبي از فرايند و فرآورده باشد، مشروط بر اينكه راجع به يك مفهوم اختراعي باشد.

     

    ماده 13

     

    خلاصه توصيف اختراع بايد مستقيماً زمينه فني‌اي كه اختراع به آن تعلق دارد را تعيين كند تا در جستجوي سوابق اختراع ادعايي مورد استفاده قرار گيرد. در خلاصه اختراع نكات زير بايد در نظر گرفته شود:

     

    1-     با عنوان اختراع شروع شود و مشتمل بر 70 تا  200 كلمه باشد؛

     

    2-     مشكل فني، اساس راه حل ارائه شده براي آن و كاربرد يا كاربردهاي اصلي اختراع را اجمالاً روشن نمايد؛

     

    3-  در صورت لزوم، مشتمل بر فرمول‌هاي شيميايي يا معادلات رياضي باشد تا براساس آن‌ها ويژگي‌هاي اختراع به بهترين شكل بيان شود؛

     

    4-  در صورتي كه براي توضيح اختراع ارجاع به نقشه ضرورت داشته باشد، پس از توضيح خلاصه هر قسمت بايد نشانه‌هاي ارجاع دهنده به هريك از نقشه‌ها در داخل پرانتز ذكر گردد؛

     

    5-     عدم بيان ارزش و مزاياي اختراع.

     

    ماده 14

     

    خلاصه توصيف فقط براي بيان اطلاعات اختراع به كار مي‌رود و نمي‌تواند مبناي تفسير براي تعيين حدود ادعا باشد.

     

    ماده 15

     

    چنانچه نقشه‌ها، نمودارها، و جداول، بخشي از ضميمه اظهارنامه اختراع باشند در ترسيم آن‌ها بايد نكات زير رعايت شوند:

     

    1 – در يك روي صفحه كاغذ بادوام و در قطع A4، با خطوط پررنگ و يكدست مشكي و غيررنگي كشيده شده و ترجيحاً در رسم آن‌ها از ابزارهاي فني نقشه‌كشي استفاده شود و حداكثر حاشيه اوراق به ترتيب از بالا  5/2 سانتي‌متر  از چپ 5/1 سانتي‌متر، از راست 5/2 سانتي‌متر و از پايين 1 سانتي‌متر باشد؛

     

    2 – وضوح و شفافيت نقشه‌ها به‌نحوي باشد كه امكان تكثير يا تصوير‌برداري آن ميسر شود؛

     

    3 – تمام عناصر نقشه‌ يا نمودار داراي مقياس يكسان باشد مگر آنكه براي فهم اختراع، برجسته نمودن بخش خاصي از نقشه‌ و يا نمودار ضروري باشد؛

     

    4 – تا حد امكان به صورت عمودي در صفحه قرار گيرد؛

     

    5- اعداد، حروف و نشانه‌ها به طور روشن ذكر شده و خوانا باشند؛

     

    6 – شامل نشانه‌‌هايي باشد كه در توصيف بتوان به آن‌ها ارجاع داد؛

     

    7 – صفحات  بايد به ترتيب شماره‌گذاري شده و ترجيحاً نشان دهنده شماره آن صفحه از كل صفحات باشد؛

     

    8– هيچ توضيحي نبايد روي نقشه‌ها وجود داشته باشد مگر در مورد جداول و نمودارها؛

     

    9 – در صورتي كه هريك از نقشه‌ها، نمودارها و جداول در بيش از يك صفحه باشد، كل صفحات بايد بدون حذف بخشي از آن‌ها‌، شامل نشانه‌هايي مستقل از شماره صفحات باشد به‌نحوي كه ارتباط و تماميت قسمت‌ها را با يكديگر روشن سازد.

     

    ماده 16

     

    در صورتي كه در اظهارنامه، توصيف، خلاصه توصيف، ادعا يا ادعاها و نقشه‌ها، به واحدهاي اندازه‌گيري وزن و حرارت، انرژي، نور، صدا، مغناطيس، و از اين قبيل امور اشاره شده باشد، از قواعد متعارف بايد استفاده ‌شود.

     

    ماده 17

     

    ساير ضمائم اظهارنامه، به جز نقشه، نمودار و جدول، بايد روي كاغذ داراي قطع A4  درج و نكات ذيل در مورد آن‌ها مراعات گردد:

     

    1 – متن آن‌ها به صورت تايپ شده ارائه گردد و فاصله بين سطور بيش از 5/1 سانتي‌متر نباشد؛

     

    2- فرمول‌هاي شيميايي و رياضي ممكن است به صورت دستي نوشته شوند؛

     

    3- صفحات بايد داراي حاشيه 3 سانتي متري در بالا و سمت راست و 2 سانتي‌متري از پايين و سمت چپ باشند؛

     

    4– شماره‌گذاري صفحات، بايد به عدد فارسي و به نحوي باشد كه شروع قسمت توصيف اختراع با شماره يك آغاز و به ترتيب تا پايان ادعاها و خلاصه اختراع شماره ‌گذاري شود چنانچه اظهارنامه همراه با نقشه، نمودار و جدول  باشد ابتداي آن‌ها بايد با شماره‌هاي جديد از يك شماره‌گذاري شوند؛

     

    5- اوراق نبايد تا خورده و پاره شده باشند و فقط يك روي كاغذ نوشته مي‌شود.

     

    ماده 18

     

    در صورتي كه متقاضي طبق ماده 9 قانون، درخواست حق تقدم كرده باشد، هنگام تقاضاي ثبت اختراع بايد درخواست خود را وفق فرم مخصوص و به همراه مداركي كه حاكي از اين حق باشد به مرجع ثبت‌ تسليم نمايد. اين درخواست بايد مشتمل بر نكات زير باشد:

     

    1 – تاريخ و شماره اظهارنامه اصلي؛

     

    2 – طبقه‌بندي بين‌المللي مرتبط با اظهارنامه اصلي؛

     

    3– كشور يا كشورهايي كه اظهارنامه اصلي در آنجا تسليم شده است و چنانچه اظهارنامه منطقه‌اي يا بين‌المللي منباي حق تقدم باشد، ذكر مأخذ آن.

     

    ماده 19

     

    در صورتي كه متقاضي مدعي دو يا چند اظهارنامه پيشين باشد، مدت حق تقدم از زمان مقدم‌ترين آن‌ها محاسبه مي‌گردد.

     

    ماده 20

     

    مدت زمان حق تقدم در ثبت اختراع، 12 ماه از تاريخ تسليم اظهارنامه اصلي خواهد بود. در اين مورد روز تسليم جزء مدت محسوب نخواهد شد و اگر آخرين روز مصادف با روز تعطيل باشد، اين مدت تا آخرين ساعت اولين روز اداري بعد از روز تعطيل، محاسبه خواهد شد.

     

    فصل دوم: انتقال، اصلاح، استرداد و ثبت اظهارنامه

     

    ماده 21

     

    انتقال حق مالكيت ناشي از تسليم اظهارنامه يا اعطاء هرگونه اجازه بهره‌برداري از آن بايد حسب مورد  به درخواست كتبي منتقل‌اليه يا مالك اختراع به مرجع ثبت اعلام و در پرونده مربوط درج ‌گردد. اعمال اين تغيير منوط به پرداخت هزينه مربوط خواهد بود.

     

    ماده 22

     

    چنانچه متقاضي بخواهد اصلاحاتي را در مورد توصيف، خلاصه توصيف اختراع يا نقشه‌ها انجام دهد بايد صفحاتي از ضمائم كه اين اصلاحات مربوط به آن‌ها است را دوباره تايپ كند، به نحوي كه كل آن‌ها يك سند يكپارچه را تشكيل دهد.

     

    اضافه كردن بين خطوط، چسباندن، حاشيه نويسي، يا اصلاح به صورت زيرنويس و اقداماتي از اين قبيل ممنوع است.

     

    ماده23

     

    متقاضي مي‌تواند تا قبل از ثبت اختراع، اظهارنامه خود را اصلاح كند، مشروط بر اينكه از حدود اظهارنامه نخست تجاوز ننمايد. درخواست اصلاح با پرداخت هزينه‌ مقرر در جدول هزينه‌ها انجام مي‌پذيرد.

     

    ماده 24

     

    اظهارنامه اختراع ممكن است با درخواست كتبي متقاضي مسترد گردد. در صورت تعدد متقاضيان، اين درخواست بايد به امضاي همه آن‌ها رسيده و متضمن عنوان اختراع، شماره و تاريخ اظهارنامه باشد. در صورت استرداد اظهارنامه، هزينه‌هاي پرداختي مسترد نخواهد شد.

     

    تبصره – در صورتي كه اظهارنامه مسترد شده مبناي اظهارنامه‌هاي تقسيم شده ديگري قرار گرفته باشد، اظهارنامه‌هاي بعدي هم مسترد شده تلقي مي‌گردد.

     

    ماده 25

     

    توسعه يا بهبود يك اختراع مي‌تواند موضوع اظهارنامه تكميلي نيز قرار گيرد، مشروط بر اينكه مكمل و مبين همان اختراعي باشد كه در اظهارنامه اصلي ادعا شده است. در اين صورت:

     

    1-     شماره و تاريخ اظهارنامه اصلي در اظهارنامه تكميلي ذكر مي‌گردد؛

     

    2-     تكميلي بودن اختراع در قسمت توصيف بعد از عنوان درج مي‌شود؛

     

    3-     اعطاي گواهي‌نامه اختراع به اظهارنامه تكميلي مشروط به اعطاي گواهي‌نامه اختراع به اظهارنامه اصلي است؛

     

    4-     در صورت ثبت اختراع اصلي، آگهي ثبت اختراع تكميلي متضمن شماره و تاريخ ثبت اظهارنامه اصلي است.

     

    تبصره 1- در صورت رد اظهارنامه تكميلي در مهلتي كه براي اعتراض به رد وجود دارد، متقاضي مي‌تواند اظهارنامه خود را به طور مستقل ارائه دهد، مشروط بر آنكه مفهوم اختراعي آن با اظهارنامه اصلي يكسان نباشد در اين صورت، شماره‌اي جديد به اظهارنامه مستقل داده مي‌شود و از همان تاريخ اظهارنامه تكميلي حق تقدم خواهد داشت.

     

    تبصره 2- صدور گواهي‌نامه اختراع تكميلي تابع همان مقرراتي خواهد بود كه براي گواهي‌نامه اصلي تعيين شده است ولي مدت اعتبار گواهي‌نامه تكميلي نمي‌تواند از مدت اعتبار گواهي‌نامه اصلي تجاوز نمايد.

     

    ماده 26

     

    استفاده از مهلت ارفاقي مقرر در بند هـ ماده 4 قانون از جمله ناظر بر موارد زير است:

     

    1-               افشاء به دليل يا در نتيجه سوء استفاده اشخاص ثالث يا ذي‌حق قبلي متقاضي انجام شده باشد؛

     

    2-      افشاء در نتيجه شركت در يك نمايشگاه رسمي باشد كه در اين فرض متقاضي بايد گواهي شركت در اين نمايشگاه را كه به تأييد مسئولان ذي‌ربط رسيده همراه با درج اين مطلب كه اختراع فقط در نمايشگاه مذكور به نمايش گذاشته شده است، ظرف 30 روز از تاريخ تسليم اظهارنامه به مرجع ثبت تسليم نمايد.

     

    تبصره – منظور از نمايشگاه رسمي نمايشگاهي‌است كه توسط دولت يا ادارات ذي‌صلاح داخلي تشكيل مي‌شود و يا توسط دولت يا اشخاص ذي‌صلاح در يك كشور عضو كنوانسيون پاريس و در سطح بين‌المللي برگزار مي‌گردد. در فرض اخير گواهي مسؤولان ذي‌ربط نمايشگاه رسمي بايد به تأييد نمايندگي‌هاي جمهوري اسلامي ايران رسيده باشد.

     

    ماده 27

     

    مرجع ثبت پس از دريافت اظهارنامه و ضمايم مربوط و احراز شرايط مقرر در ماده 11 قانون، آن را در دفتر ثبت وارد و بر روي هريك از نسخ اظهارنامه، تاريخ دريافت اظهارنامه و شماره آن را قيد نموده و نسخه دوم آن را همرا با ضمائم، كه داراي همان مشخصات نسخه اصلي است، بعد از امضاء و مهر و قيد تاريخ (ساعت، روز، ماه، سال) وصول آن با تمام حروف، به عنوان رسيد به متقاضي مسترد خواهد كرد.

     

    تبصره – درخصوص اظهارنامه‌هايي كه با پست سفارشي ارسال مي‌شوند، در صورت ثبت اظهارنامه‌ها، نسخه دوم آن‌ها همراه با ضمائم توسط و به هزينه مرجع ثبت با پست سفارشي به عنوان رسيد به متقاضيان مسترد خواهد شد. در صورت عدم ثبت نيز مراتب به همين ترتيب به‌اطلاع متقاضيان خواهد رسيد. پاسخ اظهارنامه‌هاي واصله در چارچوب ماده167 اين آيين‌نامه به صورت الكترونيكي خواهد بود.

     

    فصل  سوم : ‌بررسي اظهارنامه و ثبت اختراع

     

    ماده 28

     

    مرجع ثبت، پس از دريافت اظهارنامه و ضمائم مربوط، آن را ظرف 6 ماه از حيث انطباق با شرايط شكلي و ماهوي مندرج در قانون و اين آيين‌نامه بررسي مي‌نمايد.

     

    تبصره1- مرجع ثبت در صورت ضرورت مي‌تواند از مراجع ذي‌ربط اعم از خصوصي يا دولتي و يا از متخصصان و كارشناسان امر  براي احراز شرايط ماهوي اختراع استعلام و كسب نظر نمايد. مهلت پاسخ به استعلام و اعلام نظر حداكثر 3 ماه خواهد بود.

     

    تبصره2- اظهارنظر مراجع و اشخاص مذكور جنبه مشورتي داشته و عدم پاسخ به استعلام و كسب نظر  مانع از بررسي و اتخاذ تصميم مرجع ثبت نيست.

     

    تبصره 3- استعلام و كسب نظر از مراجع و اشخاص مذكور مي‌تواند براساس قراردادهاي منعقده با آن‌ها صورت گيرد.

     

    ماده 29

     

    چنانچه پس از بررسي اظهارنامه و ضمائم آن، انجام اصلاحات يا تكميل اظهارنامه و ضمائم آن ضرورت داشته باشد، مرجع ثبت با تعيين مواردي كه نياز به اصلاح يا تكميل دارند كتباً از متقاضي مي‌خواهد تا ظرف 30 روز از تاريخ ابلاغ نسبت به انجام اصلاحات يا تكميل مدارك اقدام نمايد. در غير اين صورت اظهارنامه كان لم يكن تلقي خواهد شد. مهلت تعيين شده در اين ماده براي اشخاص مقيم خارج از كشور 60 روز مي‌باشد.

     

    ماده 30

     

    تصميم مرجع ثبت مبني بر اعطاي گواهي‌نامه اختراع كتباً به متقاضي اعلام شده و متقاضي بايد ظرف مدت 30 روز پس از اعلام جهت پرداخت هزينه‌هاي مربوط به ثبت اختراع و انتشار آگهي  موضوع ماده 32 اين آيين‌نامه اقدام نمايد. در صورت عدم پرداخت هزينه‌ها درمهلت مقرر فوق، اظهارنامه كان لم يكن تلقي مي‌گردد. اين مهلت براي متقاضيان مقيم خارج از كشور 60 روز مي‌باشد.

     

    ماده 31

     

    اختراع با قيد مراتب زير طبق فرم (الف-2) در دفتر ثبت اختراع ثبت مي‌شود:

     

    1 – شماره وتاريخ اظهارنامه با قيد ساعت و روز و ماه و سال؛

     

    2 – شماره و تاريخ ثبت اختراع؛

     

    3– اسم و نشاني و تابعيت مالك اختراع؛

     

    4 – اسم و نشاني و تابعيت مخترع در صورتي كه متقاضي شخص مخترع نيست مگر اينكه مخترع كتباً تقاضا نموده باشد كه نامش در گواهي‌نامه اختراع ذكر نشود؛

     

    5 - اسم و نشاني نماينده قانوني مخترع، اگر ثبت اختراع توسط وي تقاضا شده باشد؛

     

    6 – عنوان اختراع؛

     

    7– طبقه‌بندي بين‌المللي اختراع با ذكر زمينه علمي‌اي كه اختراع در آن طبقه قرار مي‌گيرد؛

     

    8 – در صورت ادعاي حق تقدم و پذيرش آن، تاريخ، شماره و محل تسليم اظهارنامه مقدم؛

     

    9 – مدت حمايت.

     

    تبصره 1- در دفتر ثبت اختراع، براي هر اختراع دو صفحه اختصاص مي‌يابد و هر تغيير و اصلاح و همچنين نقل و انتقالاتي كه جزئاً يا كلاً نسبت به موضوع اختراع صورت مي‌گيرد، در صفحات مزبور قيد مي‌گردد.

     

    تبصره 2- درج مراتب فوق پس از تكميل بايد به امضاء مالك اختراع يا نماينده قانوني وي و همچنين رئيس اداره ثبت اختراعات برسد.

     

    ماده 32

     

    پس از ثبت اختراع، آگهي مربوط به ثبت، ظرف 30 روز با قيد مراتب مذكور در ماده 31 اين آيين‌نامه در روزنامه رسمي منتشر مي‌گردد. آگهي مزبور به امضاء رئيس اداره ثبت اختراعات رسيده و براي انتشار تسليم روزنامه رسمي مي‌شود.

     

    ماده 33

     

    پس از انتشار آگهي ثبت اختراع و تحويل نسخه منتشر شده يا منعكس درسايت روزنامه‌ رسمي به مرجع ثبت، گواهي‌نامه اختراع صادر  و به متقاضي يا نماينده قانوني وي تسليم خواهد شد. گواهي‌نامه اختراع  بايستي با استفاده از فناوري روز تهيه و مشتمل بر نسخه‌اي از توصيف – ادعا – خلاصه توصيف و نقشه بوده و منگنه و مهر  شده و به امضاء رئيس اداره ثبت اختراعات برسد. گواهي‌نامه اختراع طبق فرم (الف – 3) بايد حاوي نكات زير باشد:

     

    1 – شماره وتاريخ اظهارنامه؛

     

    2 – شماره و تاريخ ثبت اختراع؛

     

    3 – اسم، نشاني و تابعيت دارنده اختراع؛

     

    4 – اسم، نشاني و تابعيت مخترع، مگر اينكه مخترع كتباً از مرجع ثبت درخواست عدم ذكر نام خود را نمايد؛

     

    5- عنوان اختراع؛

     

    6 – طبقه‌بندي بين‌المللي اختراع؛

     

    7- ذكر تاريخ، شماره و محل تسليم اظهارنامه مقدم، درصورت ادعاي حق تقدم و پذيرش آن؛

     

    8– مدت حمايت.

     

    ماده 34

     

    در صورت تعدد متقاضي ثبت اختراع، به درخواست آن‌ها، ميزان سهم هريك در گواهي‌نامه اختراع به تفكيك قيد خواهد شد. در غير اين صورت، حقوق ناشي از اختراع بالسويه خواهد بود.

     

    ماده 35

     

    در صورت تقاضاي مالك اختراع ثبت شده براي صدور پروانه بهره‌برداري، مرجع ثبت حداكثر ظرف يك هفته از تاريخ تقاضا مراتب را به انضمام سوابق اختراع به دستگاه يا دستگاه‌هايي كه مرتبط با موضوع اختراع تشخيص مي‌دهد، منعكس و پس از اخذ نظرات آن‌ها نسبت به صدور پروانه مذكور اقدام خواهد كرد. چنانچه مراجع يادشده ظرف مهلت مقرر در ماده 19 قانون پاسخ ندهنديا پاسخ منفي دهند، مرجع ثبت تكليفي براي صدور مجوز بهره‌برداري ندارد.

     

    تبصره - درصورتي كه اخذ نظرات مراجع ذي‌ربط قانوناً مستلزم پرداخت هزينه باشد، تأديه اين هزينه به عهده متقاضي پروانه بهره‌برداري است.

     

    فصل  چهارم: صدور پروانه اجباري بهره‌برداري

     

    ماده 36

     

    درخواست صدور پروانه اجباري بهره‌برداري اختراع بايد از جانب وزير يا بالاترين مقام دستگاه دولتي يا اشخاص مجاز از سوي آن‌ها، تسليم دبيرخانه كميسيون گردد. اين درخواست بايد همراه دليل و مدركي باشد كه به موجب آن ثابت شود، دستگاه دولتي يا شخص مجاز از طرف او، از مالك درخواست بهره‌برداري كرده ولي نتوانسته اجازه بهر‌ه‌برداري را با شرايط معقول و ظرف مدت زمان متعارف تحصيل نمايد. رعايت مراتب فوق، در صورت فوريت ناشي از مصالح ملي در كشور به تشخيص كميسيون موضوع ماده 17 قانون لازم نخواهد بود و تصميم كميسيون در اين خصوص بلافاصله به اجرا درمي‌آيد، مشروط بر آنكه در اين قبيل موارد مالك اختراع در اولين فرصت ممكن از تصميم كميسيون مطلع شود.

     

    ماده 37

     

    دبيرخانه پس از دريافت درخواست پروانه اجباري بهره‌برداري، ظرف 10 روز موضوع را به مالك اختراع ابلاغ مي‌كند. مالك اختراع موظف است مراتب را به اشخاصي كه مجوز بهره‌برداري از اختراع مورد نظر را دارند اطلاع دهد. مخترع و اشخاصي كه مجوز بهره‌برداري از اختراع مورد نظر را دارند بايد ظرف 30 روز نظرات خود را به صورت مدلل و مستند كتباً به دبيرخانه ارائه نمايند كه دردفتر مخصوص به ثبت رسيده وجهت تصميم‌گيري تسليم كميسيون خواهد شد.

     

    ماده 38

     

    دبيرخانه حداقل 10 روز قبل از تشكيل جلسه كميسيون، بايد زمان آن را به متقاضي پروانه اجباري و مالك اختراع و اشخاص ذي‌نفع اطلاع دهد. اشخاص مذكور مي‌توانند در جلسه حضور پيدا كنند. كميسيون پس از استماع اظهارات آن‌ها تصميم مقتضي اتخاذ و مراتب را اعلام خواهد نمود.

     

    ماده 39

     

    درصورت اعطاي پروانه اجباري، كميسيون بايد شرايط بهره‌برداري، نام سازمان دولتي بهره‌بردار يا شخص مجاز از طرف او، مدت بهره‌برداري، مبلغ مذكور در بند ب ماده 17 قانون به تشخيص كارشناس رسمي، اقدامات اجرايي، مدت زمان لازم براي انجام اقدامات اجرايي توسط بهره‌بردار، محدوده جغرافيايي و موارد مجاز استفاده از اختراع را دقيقاً مشخص نمايد.

     

    تبصره- پرداخت  هزينه‌هاي كارشناسي براي تعيين مبلغ مذكور در اين ماده به عهده بهره‌بردار خواهد بود.

     

    ماده 40

     

    تصميم كميسيون مبني بر اعطاء پروانه اجباري بهره‌برداري بايد در دفتر ثبت اختراع قيد و به هزينه متقاضي در روزنامه رسمي كشور منتشر  و به مالك اختراع و ساير اشخاص ذي‌نفع ابلاغ گردد.

     

    ماده 41

     

    چنانچه پس از بررسي مدارك و استماع اظهارات طرفين، كميسيون تشخيص دهد كه درخواست ارائه شده منطبق با شرايط مندرج در ماده 17 قانون نمي‌باشد، درخواست را رد و نتيجه را از طريق دبيرخانه به متقاضي و اشخاص ذي‌نفع ابلاغ مي‌نمايد.

     

    ماده 42

     

    مالك اختراع يا سازمان دولتي و همين‌طور شخص ثالثي كه پروانه اجباري بهره‌برداري براي او صادر شده است ظرف 20 روز پس از دريافت ابلاغ موضوع ماده 40اين آيين‌نامه مي‌تواند نسبت به تصميم كميسيون درخواست بررسي مجدد نمايد. چنانچه كميسيون درخواست تجديد نظر را قانع كننده تشخيص دهد، جلسه‌اي را حداكثر ظرف 30 روز پس از وصول درخواست، براي رسيدگي به اظهارات متقاضي تجديد نظر و در صورت لزوم طرف او تشكيل خواهد داد و در مورد شرايط و مدت پروانه اجباري بهره‌برداري اتخاذ تصميم مي‌نمايد. در غير اين صورت درخواست مذكور رد مي‌گردد. نحوه تشكيل كميسيون، مهلت‌ها و ابلاغ تصميمات كميسيون مطابق با اين آيين‌نامه خواهد بود.

     

    ماده 43

     

    مالك اختراع مي‌تواند درخواست لغو پروانه اجباري بهره‌برداري صادره از سوي كميسيون را بنابه دلائلي كه در بند (ج) ماده 17 قانون آمده است، همراه با مدارك و مستندات مربوط به دبيرخانه كميسيون تسليم نمايد. دبيرخانه موظف است ظرف 30 روز از تاريخ تسليم درخواست، مراتب را همراه با دلائل به بهره‌بردار اعلام تا چنانچه پاسخي داشته باشد ظرف 30 روز به دبيرخانه اعلام نمايد. مرجع مذكور اظهارات طرفين به انضمام مدارك و مستندات ارائه شده را جهت اتخاذ تصميم به كميسيون ارسال مي‌دارد. كميسيون پس از بررسي اظهارات مالك اختراع، وزير يا بالاترين مقام دستگاه ذي‌ربط و بهره‌بردار، تصميم مقتضي را اتخاذ مي‌نمايد. چنانچه تصميم كميسيون مبني بر لغو پروانه بهره‌برداري باشد، حسب مورد اجازه بهره‌برداري براي مالك يا بهره‌بردار ديگر صادر مي‌گردد. در صورتي كه حفظ حقوق قانوني اشخاصي كه اجازه را كسب كرده‌اند، ابقاء تصميم را ايجاب نمايد، كميسيون نسبت به ابقاء آن اقدام مي‌نمايد.

     

    تصميم كميسيون مبني بر لغو يا ابقاء پروانه اجباري بهره‌برداري همراه با مدت و شرايط مربوط از سوي دبيرخانه به طرفين ابلاغ خواهد شد.

     

    ماده 44

     

    هرگونه تصميم كميسيون مبني بر اعطاي پروانه اجباري بهره‌برداري يا رد آن از سوي متقاضي يا مالك اختراع قابل اعتراض در دادگاه‌ صالح مقرر در ماده 59 قانون مي‌باشد. اين اعتراض بايد ظرف 60 روز از تاريخ ابلاغ تصميم كميسيون به ذینفع و یا اطلاع او از آن 
    صورت گيرد.

     

    ماده 45

     

    به منظور انجام كليه وظايف اداري كميسيون موضوع بند (الف) ماده 17 قانون، دبيرخانه‌اي به رياست مديركل اداره كل مالكيت صنعتي در مرجع ثبت تشكيل مي‌شود.

     

    ماده 46

     

    مرجع ثبت پس از دريافت درخواست صدور پروانه اجباري بهره‌برداري، موضوع بند (ح) ماده 17 قانون، بايد آن را در دفتر مخصوص ثبت و ظرف 10 روز از زمان دريافت همراه با دلايل، مدارك و مستندات به دارنده حق اختراع مقدم يا مؤخر ابلاغ نمايد. دارنده حق اختراع مقدم يا مؤخر بايد نظرات و دلايل و مدارك خود را ظرف 30 روز از تاريخ ابلاغ به مرجع ثبت تسليم نمايد. مرجع ثبت، مدارك و مستندات طرفين را جهت اتخاذ تصميم تسليم كميسيون مذكور در ماده 170 اين آيين‌نامه خواهد كرد. كميسيون پس از استماع اظهارات طرفين، در مورد اعطاي پروانه اجباري بهره‌برداري و شرايط و حدود و مبلغ قابل پرداخت به تشخيص كارشناس رسمي، يا رد درخواست، تصميم‌گيري خواهد كرد. در صورت اعتراض به تصميم كميسيون، تا قبل از نهايي شدن تصميم دادگاه در اين مورد، پروانه اجباري بهره‌برداري صادره از سوي كميته معلق خواهد بود.

     

    تبصره – چنانچه دارنده حق اختراع مقدم يا مؤخر مقيم ايران نباشد، مهلت‌هاي مذكور در اين ماده به دو برابر افزايش مي‌يابد.

     

    فصل  پنجم : تغييرات، انتقالات و اعراض در مورد اختراع ثبت شده

     

    ماده 47

     

    مالك اختراع مكلف است هرنوع تغيير راجع به اسم، نشاني، تابعيت، اقامتگاه يا اعطاء اجازه بهره‌برداري از اختراع  يا انتقال و يا اعراض از مالكيت اختراع ثبت شده را كتباً و همراه با مدارك مربوط جهت ثبت در سوابق به مرجع ثبت اعلام نمايد. اعمال اين تغييرات با رعايت مقررات قانون و اين آيين‌نامه خواهد بود.

     

    تبصره – چنانچه در طبقه‌بندي بين‌المللي اختراع ثبت شده تغييراتي به وجود آيد، مالك اختراع مي‌تواند از مرجع ثبت درخواست كند كه تغييرات مذكور در گواهي‌نامه اختراع اعمال شود.

     

    ماده 48

     

    درخواست مالك اختراع مبني بر تغييرات در مضمون و نقشه‌هاي اختراع، بايد به صورت كتبي و با ذكر شماره و تاريخ اختراع به مرجع ثبت تسليم گردد. انجام اين تغييرات، مشروط به آن است كه در نتيجه اين تغييرات، اطلاعات مندرج در گواهي‌نامه اختراع، از حدود اطلاعات مذكور در اظهارنامه اوليه، تجاوز نكند.

     

    ماده 49

     

    هرنوع انتقال گواهي‌نامه اختراع بايد در مرجع ثبت به ثبت برسد. درخواست كتبي براي ثبت انتقال بايد همراه با مدارك ذيل تسليم مرجع ثبت گردد:

     

    1 – اصل گواهي‌نامه اختراع؛

     

    2 – مدرك قانوني كه دلالت بر انتقال نمايد؛

     

    3 – مدارك نمايندگي قانوني، در صورت وجود؛

     

    4 – رسيد مربوط به پرداخت هزينه‌ها.

     

    ماده 50

     

    در آگهي تغيير مالكيت ذكر موارد زير ضروري است:

     

    1 – عنوان اختراع، با ذكر طبقه‌بندي مربوط؛

     

    2 – تاريخ ثبت انتقال؛

     

    3 – شماره ثبت اختراع در ايران؛

     

    4 – اسم، اقامتگاه و تابعيت مالكان قديم و جديد؛

     

    5 – اسم ونشاني نماينده قانوني مالك جديد در ايران، در صورت وجود.

     

    ماده 51

     

    مالك اختراع مي‌تواند بهره‌برداري از اختراع خود را ضمن رعايت ماده 17 قانون به طور جزيي يا كلي براي تمام يا بخشي از مناطق جغرافيايي مورد حمايت، به هر شكل قانوني به ديگران واگذار نمايد. اجازه بهره‌‌برداري مي‌تواند انحصاري يا غير انحصاري باشد. مجوز بهره‌برداري بايد در مرجع ثبت به ثبت برسد. هر مجوز بهره‌برداري كه به ثبت مي‌رسد غيرانحصاري تلقي مي‌گردد، مگر اينكه دلايل انحصاري بودن ارائه شده باشد. درخواست ثبت مجوز بهره‌برداري بايد مشتمل بر مدارك زير باشد:

     

    1– نسخه‌اي از مجوز بهره‌برداري كه حاوي امضاء گواهي شده طرفين باشد؛

     

    2 – اصل گواهي‌نامه اختراع؛

     

    3- مدارك نمايندگي قانوني، در صورت وجود؛

     

    4 – رسيد مربوط به پرداخت هزينه‌ها.

     

    تبصره – مراتب فسخ يا خاتمه پيش از موعد مجوز بهره‌برداري در صورتي كه در چارچوب متن قرارداد مطابق قوانين و مقررات مربوط باشد، نيز به موجب مقررات اين ماده، با انجام تغييرات لازم، قابل ثبت خواهد بود.

     

    ماده 52

     

    در موارد زير مرجع ثبت از ثبت مجوز بهره‌برداري خودداري كرده و مراتب را به اطلاع متقاضي مي‌رساند:

     

    1 – درخواست مربوط به اختراعي باشد كه قبلا  در مورد آن مجوز بهره‌برداري انحصاري به ثبت رسيده است؛

     

    2 – اختراع مورد اعتراض واقع شده و اعتبار آن در حال بررسي در مراجع قضايي باشد؛

     

    3 – هزينه‌ سالانه گواهي‌نامه اختراع پرداخت نشده باشد.

     

    ماده 53

     

    چنانچه مانعي براي ثبت مجوز بهره‌برداري از اختراع وجود نداشته باشد، مرجع ثبت مجوز مربوط را به صورت محرمانه حفظ و مراتب  را در روزنامه رسمي منتشر مي‌كند. اين آگهي مشتمل بر موارد زير خواهد بود:

     

    1 – اسامي مالك و بهره‌بردار؛

     

    2 – عنوان اختراع؛

     

    3 – تاريخ و شماره ثبت اختراع؛

     

    4 – مدت بهره‌برداري؛

     

    5- انحصاری یا غیر انحصاری بودن آن.

     

    ماده 54

     

    در صورت فوت مالك گواهي‌نامه اختراع و باقي بودن مدت اعتبار اختراع، مرجع ثبت به درخواست وراث يا احداز وراث نام ورثه يا وراث را به عنوان مالك در ظهر گواهي‌نامه اختراع قيد و مراتب را با ذكر ميزان سهم هريك در دفتر ثبت اختراعات ثبت خواهد كرد. درخواست ثبت بايد كتبي و همراه با مدارك ذيل تسليم مرجع ثبت گردد:

     

    1 – اصل دادنامه انحصار وراثت يا رونوشت مصدق آن؛

     

    2 – اصل گواهي‌نامه اختراع؛

     

    3 – مدارك دال بر پرداخت هزينه‌ها؛

     

    4 –مدارك نمايندگي قانوني.

     

    ماده 55

     

    مالك اختراع مي‌تواند با تسليم درخواست كتبي به مرجع ثبت از حقوق خود نسبت به اختراع ثبت شده معتبر اعراض حاصل نمايد. مدارك ذيل بايد به درخواست اعراض منضم گردد:

     

    1-     اقرارنامه رسمي مبني بر اعراض كه به امضاء مالك اختراع رسيده است؛

     

    2-     اصل گواهي‌نامه اختراع ثبت شده؛

     

    3-     مدارك نمايندگي قانوني، در صورت وجود؛

     

    4-     رسيد مربوط به پرداخت حق ثبت تغييرات.

     

    تبصره 1- اعراض مالك اختراع از حقوق خود نسبت به اختراع ثبت شده مشروط به اين است كه بهره‌برداري از اختراع، در زماني كه ثبت آن معتبر بوده است، به ديگري واگذار نشده باشد.

     

    تبصره 2- در صورت اعراض، حق ثبت و ساير هزينه‌هاي پرداختي به مرجع ثبت، مسترد نخواهد شد.

     

    ماده 56

     

    در صورتي كه انتقال، اعطاء اجازه بهره‌برداي، فسخ و خاتمه پيش از موعد مجوز بهره‌برداري يا اعراض از مالكيت ثبت شده در خارج انجام شده باشد، اصل يا رونوشت مصدق سند مربوط كه در آن شماره و تاريخ ثبت اختراع در ايران قيد و به تأييد نمايندگي‌هاي جمهوري اسلامي ايران رسيده باشد، دليل انتقال، اعطاء اجازه بهره‌برداري، فسخ و خاتمه پيش از موعد مجوز بهره‌برداري يا اعراض از مالكيت اختراع، براي ثبت آن در ايران خواهد بود.

     

    ماده 57

     

    كليه تغييرات و انتقالات يا فسخ و خاتمه و يا اعراض از اختراع ثبت شده در صفحه مخصوص مربوط به ثبت  اختراع، ثبت و در ظهر گواهي‌نامه اختراع درج مي‌گردد و جز در مورد تغيير نشاني، به هزينه ذي‌نفع ظرف 30 روز از تاريخ ثبت در روزنامه رسمي آگهي مي‌شود.

     

    موارد مذكور تا زماني كه به ثبت نرسيده‌اند در مقابل اشخاص ثالث قابل استناد نمي‌باشند. ثبت آن‌ها منوط به پرداخت هزينه‌هاي مقرر در جدول هزينه‌ها و در صورت لزوم هزينه انتشار آگهي مربوط خواهد بود.

     

    فصل  ششم: اعتراض به رد و به تقاضاي ثبت و اقامه دعواي ابطال گواهي‌نامه اختراع

     

    ماده 58

     

    تصميم مرجع ثبت مبني بر رد اظهارنامه از سوي متقاضي قابل اعتراض است. اعتراض بايد در دو نسخه به صورت كتبي و همراه با دلايل و مستندات مربوط و رسيد مربوط به پرداخت هزينه رسيدگي به رد ثبت، ظرف 30 روز از تاريخ ابلاغ تصميم، از طريق مرجع ثبت به كميسيون موضوع ماده 170 اين آيين‌نامه، تسليم شود. پس از ثبت اعتراض‌نامه، نسخه دوم آن با قيد تاريخ و شماره وصول به معترض مسترد مي‌گردد. مهلت مذكور براي متقاضي مقيم خارج از كشور 60 روز مي‌باشد.

     

    تبصره – در صورت رد اعتراض در كميسيون، هزينه رسيدگي به رد ثبت قابل استرداد نخواهد بود.

     

    ماده 59

     

    هر شخصي كه نسبت به تقاضاي ثبت اختراع اعتراض داشته باشد بايد اعتراض خود را در دو نسخه به مرجع ثبت تسليم نمايد. پس از ثبت اعتراض‌نامه، نسخه دوم آن با قيد تاريخ و شماره وصول به معترض مسترد مي‌گردد. اعتراض‌نامه بايد همراه با دلايل و مدارك استنادي و رسيد مربوط به پرداخت هزينه رسيدگي به اعتراض باشد. چنانچه پس از بررسي اعتراض‌نامه و مدارك استنادي، تكميل مدارك منضم به اعتراض نامه ضرورت داشته باشد، مرجع ثبت با تعيين موارد، كتباً از متقاضي مي‌خواهد كه ظرف 30 روز از تاريخ ابلاغ نسبت به رفع نواقص اقدام نمايد. در غير اين صورت، اعتراض‌نامه كان‌لم يكن تلقي خواهد شد.

     

    تبصره – مهلت‌ مذكور در اين ماده براي اشخاص مقيم خارج از كشور 60 روز 
    مي‌باشد.

     

    ماده 60

     

    هرگاه اعتراض معترض مبني بر ادعاي حق مالكيت نسبت به اختراعي باشد كه اظهارنامه ثبت آن تسليم مرجع ثبت شده است، در صورتي كه اختراع قبلاً به نام او ثبت نشده است، بايد همزمان با اعتراض، براي اختراع خود مطابق قانون و اين آيين‌نامه تقاضاي ثبت كرده و حق ثبت اظهارنامه و حق ثبت اختراع و تمام مخارج مربوط به آن را تأديه نمايد. مرجع ثبت با رعايت ماده 59 اين آيين‌نامه موظف است ظرف 10 روز از وصول اعتراض، نسخه‌اي از اعتراض نامه را به انضمام رونوشت مدارك و دلايل استنادي به متقاضي ثبت ابلاغ نمايد. متقاضي مكلف است از تاريخ ابلاغ اعتراض‌نامه پاسخ مكتوب خود را ظرف 20 روز نسبت به اعتراض وارده به مرجع ثبت تسليم نمايد. عدم پاسخ متقاضي به ابلاغ در مهلت مقرر به منزله تمكين وي خواهد بود. هرگاه متقاضي كتباً به اعتراض تمكين نمايد درخواست او براي ثبت اختراع مسترد شده تلقي مي‌گردد و مراتب كتباً به معترض ابلاغ مي‌شود تا در صورتي كه اختراع وي به ثبت نرسيده است، برطبق اظهارنامه‌اي كه همزمان با  اعتراض تسليم كرده است نسبت به ثبت آن اقدام كند. در صورت عدم تمكين متقاضي، مرجع ثبت مراتب را ظرف 10 روز به معترض ابلاغ كرده و وي از اين تاريخ  20 روز مهلت دارد كه اعتراض خود را از طريق مرجع ثبت تسليم كميسيون موضوع ماده 170 اين آيين‌نامه نمايد. همين ترتيب در موردي نيز بايد رعايت شود كه اعتراض معترض مبني بر داشتن برخي حقوق، غير از حق مالكيت، نسبت به اختراعي باشد كه اظهارنامه ثبت آن تسليم مرجع ثبت شده ولي هنوز در ايران به ثبت نرسيده است؛ مگر اينكه اختراع قانوناً قابل ثبت نباشد. در اين فرض نيازي به تسليم اظهارنامه ثبت اختراع به مرجع ثبت نخواهد بود. تصميم كميسيون طبق ماده 172 اين آيين‌نامه قابل اعتراض در دادگاه صالح مقرر در ماده 59 قانون است.

     

       ( ماده 172

     

        كميسيون پس از رسيدگي، تصميم خود را به صورت مستند و مستدل اعلام مي‌نمايد. تصميم كميسيون از سوي مرجع ثبت به متقاضي یا به طرفين اختلاف ابلاغ شده و ظرف 60 روز از تاريخ ابلاغ قابل اعتراض در دادگاه صالح مقرر در ماده 59 قانون است. در اين صورت معترض به تصميم كميسيون بايد مبلغي را به شرح مذكور در جدول هزينه‌ها، به عنوان وديعه در صندوق دادگستري گذاشته و رسيد آن را ضميمه دادخواست خود نمايد. از مبلغ مزبور در صورتي كه معترض محكوم به بي‌حقي‌ شود، خسارت طرف پرداخت شده و چنانچه طرف بيش از مبلغ مذكور خسارت ديده باشد، براي مازاد به دادگاه مذكور رجوع خواهد كرد.)

     

    تبصره1- در صورتي كه اظهارنامه تسليمي به هر دليلي منتهي به ثبت اختراع نشود مبالغ پرداختي از اين بابت، قابل استرداد نخواهد بود.

     

    تبصره 2- در صورت رد اعتراض در كميسيون،هزينه رسيدگي به اعتراض قابل استرداد نخواهد بود.

     

    تبصره3 - در صورتي كه معترض مقيم ايران نباشد، مهلت‌هاي مذكور در اين ماده به دو برابر افزايش مي‌يابد.

     

    ماده 61

     

    در صورت درخواست ابطال گواهي‌نامه اختراع، ذي‌نفع مي‌تواند با اثبات يكي از موارد مذكور در ماده 18 قانون دادخواست خود را تسليم دادگاه صالح مقرر در ماده 59 قانون نمايد.  دادخواست ابطال بايد همراه مدارك ذيل باشد:

     

    1 – اصل يا رونوشت مصدق كليه اسناد و مدارك مثبت ادعاي ابطال؛

     

    2- رسيد مربوط به پرداخت وديعه تسليم دادخواست ابطال به دادگاه، به شرح مذكور در جدول هزينه‌ها؛

     

    3- وكالت‌نامه، در صورتي كه دادخواست توسط وكيل تسليم شود.

     

    ماده 62

     

    هرگاه ثبت اختراع باطل شود، از تاريخ ثبت باطل تلقي مي‌شود. رأي نهايي دادگاه به مرجع ثبت ابلاغ مي‌گردد و مرجع مذكور آن را ثبت و به هزينه محكوم‌له، آگهي مربوط به آن را در اولين فرصت ممكن در روزنامه رسمي منتشر مي‌كند. محكوم‌له مي‌تواند مخارج مزبور را در جزء خسارت از محكوم عليه مطالبه كند. آگهي مذكور شامل عنوان اختراع و ذكر خلاصه‌اي از مفاد رأي نهايي دادگاه در اين خصوص خواهد بود.

     

    فصل  هفتم: اظهارنامه بين‌المللي طبق معاهده همكاري در ثبت اختراعات

     

    ماده 63

     

    اظهارنامه بين‌المللي كه طبق معاهده همكاري در ثبت اختراعات از سوي اتباع ايراني يا مقيمين در ايران تسليم مرجع ثبت مي‌گردد، مرجع ثبت به عنوان اداره مبدا عمل خواهد نمود.

     

    ماده 64

     

     در صورتي كه در اظهارنامه‌هاي بين‌المللي، ايران به عنوان «كشور تعيين شده» و «كشور منتخب» جهت ثبت بين‌المللي معرفي شده باشد، مرجع ثبت ضمن رعايت تشريفات مقرر در معاهده و آيين‌نامه مربوط تقاضاي ثبت اختراع را طبق قانون و اين آيين‌نامه مورد بررسي قرار خواهد داد.

     

    ماده 65

     

    علاوه بر هزينه‌هايي كه براي ثبت بين‌المللي طبق معاهده و آيين‌نامه مربوط پرداخت مي‌گردد، جهت بررسي اظهارنامه بين‌المللي و مدارك آن، هزينه‌اي طبق جدول هزينه‌ها دريافت خواهد شد. در صورت تأييد اظهارنامه، چگونگي ارسال آن به دفتر بين‌المللي و هزينه‌هاي مربوط به عهده متقاضي خواهد بود.

     

    فصل  هشتم : هزينه‌ها

     

    ماده 66

     

    با توجه به ماده 16 قانون، اعتبار گواهي‌نامه اختراع  بيست سال از تاريخ تسليم اظهارنامه است. براي حفظ اعتبار گواهي‌نامه بايد، هزينه‌اي‌ سالانه ظرف دوماه قبل از انقضاي يك سال از تاريخ تسليم اظهارنامه و هر سال بعد از آن به همين ترتيب تا تاريخ اعتبار گواهي‌نامه، طبق جدول هزينه‌ها تاديه گردد والا ثبت اختراع از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.

     

    اگر مالك اختراع يا نماينده قانوني وي تا شش ماه پس از انقضاي موعد، علاوه بر هزينه سالانه جريمه‌اي معادل نصف هزينه سالانه اختراع را پرداخت نمايد ثبت اختراع به اعتبار خود باقي خواهد ماند.

    متقاضيان ثبت اختراع در كشور جمهوري اسلامي ايران بايد به پايگاه اطلاع رساني اداره كل مالكيت صنعتي مراجعه و نسبت به ثبت اظهارنامه اختراع اقدام نمايند.


    هر شخصيت حقيقي يا حقوقي كه مدعي ابداع محصول صنعتي جديد باشد و يا وسيله جديدي كشف نمايد يا راه و روشي را براي بدست آوردن يك نتيجه يا محصول صنعتي كشف نمايد، مي تواند مورد اختراع خود را به ثبت رسانده و گواهي ثبت اختراع دريافت نمايد.

    ادارات ثبت اختراع از يك الگوي مشابه براي ثبت اختراع پيروي مي كنند كه مراحل آن به شرح زير مي باشد:

    *بررسي شكلي:در اين مرحله كلهي اسناد از لحاظ كمي بررسي مي شود. كليه الزامات اداري در اين مرحله بايد رعايت شود(مانند داشتن شرح اختراع، تكميل فرمهاي مربوطه و ....)

    * جستجو: در بيشتر  كشورها اداره اختراعات جستجويي در سابقه طرح انجام مي دهد تا سابقه افشاي آن مشخص شود.

    * بررسي ماهوي:هدف از بررسي ماهوي اطمينان از اين است كه تقاضانامه الزامات قابل ثبت بودن را رعايت كرده باشد. البته اين كار در همه كشورها صورت نمي پذيرد ولي ايران جزو كشورهايي است كه طبق قانون و آيين نامه اجرايي جديد كه در سال 1386 مصوب شد، بررسي ماهوي نيز در آن صورت مي پذيرد.

    * انتشار آگهي:بطور كلي ادارات ثبت اختراع بلافاصله پس از ثبت، اگهي ثبت آن را منتشر مي كنند. 

    * ثبت:اگر فرايند بررسي نتيجه مثبت داشته باشد، اداره ثبت اختراع را ثبت و گواهي ثبت اختراع را به متقاضي ارائه مي نمايد.

    قابل ذكر است كه در بيشتر كشورها مدت زمان حمايت از برگه ثبت اختراع 20 سال مي باشد.   

    موارديكه را كه در ايران نمي توان به ثبت رساند عبارتند از:

    1-كشفيات و تئوري هاي علمي

    2-آفرينش هاي زيبايي شناختي

    3-برنامه ها، قوانين و روش هاي انجام فعاليت هاي فكري

    4-كشف محض موادي كه در جهان طبيعت يافت مي شوند

    5-ابداعاتي كه ممكن است بر نظم عمومي، اخلاق حسنه يا سلامت عموم مؤثر باشند

    6-روش هاي تشخيصي، درماني يا جراحي براي درمان بيماري هاي انسان يا حيوان

    7-گياهان و حيوانات غير از ميكروارگانيزم ها و اساساً فرايندهاي بيولوژيك براي توليد گياهان يا حيوانات غير از فرايندهاي غير بيولوژيك و ميكروبيولوژيك

    8- برنامه هاي رايانه اي

    در كليه مراحل ثبت اختراع در ايران حضور خود شخص متقاضي الزامي نمي باشد، بلكه وكيل قانوني او نيز مي تواند مدارك لازم را تهيه و تكميل نمايد. در اين صورت بايد تقاضانامه همراه با اصل وكالتنامه با رونوشت يا فتوكپي برابر اصل شده ضميمه اظهار نامه گردد.

لینک دین
تلگرام
اینستاگرام
الووکیل

ورود اعضا

برای دریافت خدمات حقوقی ثبت نام کنید