علائم تجاری

بررسی چک به عنوان یکی از اسناد تجاری |دفتر حقوقی موکل

امروزه کمتر کسی را می توان یافت که با چک یا امور بانکی سر و کاری نداشته باشد. چک سرمنشا بسیاری از دعاوی در کشورها است که پرونده های قضایی با عناوین مختلفی بر اساس آن شکل می گیرند اما در عین حال دارای اهمیت، فواید و امتیازاتی است که قانون تجارت به آن می دهد. یکی از مزایای این سند تجاری، سهولت در معاملات و مبادلات پول است.

 

 

دفتر حقوقی موکل، ارائه دهنده خدمات حقوقی توسط وکلای پایه یک دادگستری در سراسر ایران

«توران الیاسکانلو کارشناس حقوقی و «فاطمه منتظری وکیل پایه یک دادگستری با ارسال یادداشتی به روزنامه «حمایت چک را به عنوان یکی از اسناد تجاری مورد بررسی قرار دادند.
در یک تعریف ساده، چک سندی است که بر طبق آن صاحب حساب بانکی با صدور چک می تواند خودش شخصا یا با تحویل چک به فردی دیگر، از حساب بانکی خود پول برداشت کند.
همچنین تعریف چک از لحاظ قانونی عبارت از این است که «نوشته ای است که به موجب آن صادرکننده وجوهی را که نزد محال علیه دارد کلا یا بعضا مسترد یا به دیگری واگذار می کند.
در هر معامله ای که سند انتقال وجه یا پول، چک باشد معمولا حداقل سه نفر وجود خواهند داشت؛ از جمله صادرکننده چک، ذی نفع یا گیرنده چک و کسی که چک به عهده او صادر می شود؛ بدین معنا که مقداری وجه در نزد او قرار می گیرد که در این زمینه می توان به بانک اشاره کرد.

در حال حاضر در بازار و عرف معاملات از چک های وعده دار، مشروط، تضمینی، بدون تاریخ و سفیدامضا استفاده می کنند. در واقع به لحاظ ارزان بودن اوراق چک (در قیاس با سفته و برات) از سند مزبور سوء استفاده می شود و به همین جهت است که گفته می شود باید از تعریف قانون چک پیروی کرد و در وضع و تصویب مقررات قانونی آتی، به چک های موضوع ماده ۱۳ قانون صدور چک اصلاحیه سال ۱۳۷۲ اعتبارِ کیفری داده نشود.
آنچه که در سیاست پولی هر کشوری مورد توجه بوده، حجم چک های در گردش و نیز پذیرش عموم مردم، مبتنی بر اطمینان و اعتماد نسبت به روابط پولی در جامعه است.
در نتیجه همواره دولت ها سعی دارند جهت حفظ ارزش چک و ممانعت از صدور چک های بی محل، برنامه ای پایه ریزی کنند تا به مقبولیت آن استحکام ببخشند.

چک به عنوان یک سند تجاری در چهار نوع متفاوت چاپ شده و در اختیار مردم قرار می گیرد:

چک عادی


چک عادی، چکی است که صاحب حساب صادر می کند و به طلبکار خود یا سایر افراد می دهد. دارنده این چک، در واقع کسی است که چک به نام او صادر شده است و با مراجعه به بانک می تواند وجه آن را وصول کند.
با توجه به اینکه اعتبار این چک ها وابسته به اعتبار صاحب حساب هستند بنابرین جهت اطمینان و اعتماد، چک را باید از کسانی که دارای وجهه و اعتبار کافی هستند، پذیرفت.
زیرا در صورت خالی بودن حساب یا متواری بودن صاحب حساب، برای دارنده چک مشکلات عدیده ای به وجود خواهد آمد که ممکن است منجر به خسارت های غیر قابل جبرانی شود.

 

چک تضمین شده

چک تضمین شده، چکی است که توسط بانک به عهده همان بانک صادر می شود و پرداخت وجه آن توسط بانک تضمین می شود.
هر فردی می تواند از بانک تقاضای چک تضمین شده کند. این چک ها کاملا قابل اطمینان بوده و با مراجعه به هر یک از شعب بانک صادرکننده در سراسر کشور قابل وصول هستند.
طبق قانون، چک های تضمین شده قابل توقیف و مسدود شدن نیستند و فوت و ورشکستگی صادرکننده، تضمین شده و خللی به حقوق دارنده این نوع چک وارد نخواهد ساخت.

 

چک تاییدشده

چک تاییدشده، چکی است که اشخاص عهده بانک ها به حساب جاری خود صادر می کنند و توسط بانک محال علیه، پرداخت وجه آن تایید می شود.
به بیان دیگر، چک های تاییدشده همان چک های عادی هستند؛ با این تفاوت که از تضمین پرداخت بیشتری برخوردارند و به دارنده آن، این اطمینان را می دهند که وجه چک حتما پرداخت خواهد شد.
بانک محال علیه پس از کسر و مسدود کردن مبلغ چک از موجودی حساب، وجه را به آورنده چک تاییدشده پرداخت می کند. لازم به ذکر است که چک تاییدشده مانند چک عادی، ممکن است در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله کرد باشد.

چک مسافرتی

چک مسافرتی، چکی است که توسط بانک صادر می شود و وجه آن در هر یک از شعب آن بانک یا توسط کارگزاران بانک پرداخت می شود.
اصولا مبلغ چک مسافرتی بر روی آن قید می شود. این نوع چک ها برای جلوگیری از حمل و نقل پول بسیار مفید و قابل اطمینان است.

 

چک در وجه حامل چیست؟

در مورد صدور چک باید گفت معمولا نام گیرنده بر روی چک قید می شود؛ به این معنا که چک در وجه شخص معینی صادر می شود و فقط همان شخص قادر به وصول وجه چک است.
در صورتی که نام شخصی بر روی چک نوشته نشده باشد، چک در وجه حامل خواهد بود و هرکسی می تواند آن را وصول کند.

 

چک در حکم اسناد لازم الاجراست

چک های صادره در عهده بانک های داخل یا خارج از کشور که طبق قوانین ایران دایر شده اند، در حکم اسناد لازم الاجرا هستند .
لذا دارنده چک در صورت مراجعه به بانک و عدم دریافت تمام یا قسمتی از وجه آن، به علت نبودن محل یا به هر علت دیگری که منتهی به برگشت چک و عدم پرداخت آن شود، می تواند طبق قوانین و آیین نامه های مربوط به اجرای اسناد رسمی، وجه آن را از صادرکننده وصول کند.
برای صدور اجراییه، دارنده چک باید عین چک و گواهینامه مذکور که همان گواهی عدم پرداخت است را به واحد اجرای ثبت اسناد محل تسلیم کند.
اجرای ثبت در صورتی دستور اجرا صادر می کند که مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادرکننده در بانک، از طرف بانک، گواهی شده باشد.

 

اجرای چک در مراجع ثبتی

در مورد به اجرا گذاشتن چک در مراجع ثبتی، برخی مراحل طبق قانون صدور چک و قانون ثبت اسناد باید رعایت شود.  بدین صورت که طبق ماده یک قانون صدور چک، دارنده چک باید در مرحله نخست به بانک محال علیه (یعنی بانکی که باید وجه را بپردازد) مراجعه کند و در صورت عدم دریافت وجه، به شکل ذیل عمل کند. هرگاه وجه چک به هر علت قانونی پرداخت نشود، بانک مکلف است در برگ مخصوص که مشخصات چک و هویت و نشانی کامل صادرکننده در آن ذکر شده است با ذکر علت یا علل عدم پرداخت وجه، آن را امضا و مهر کرده و به دارنده چک تسلیم کند. در ادامه، دارنده چک باید گواهی عدم پرداخت وجه چک را از بانک بگیرد و به دو طریق اقدام به تکمیل کند که شامل وصول وجه چک از طریق مراجعه به دادگستری و نیز وصول وجه چک از طریق اجرای ثبت اسناد است.
در این میان در صورتی که بین تاریخ چک با تاریخ وصول وجه فاصله بیفتد، دارنده چک می تواند تمامی خساراتی که به وی وارد شده است را مطالبه کند. این خسارت شامل تورم وقفه زمانی پیش آمده است.
در نهایت با در نظر گرفتن تخلفاتی که ممکن است در معاملات تجاری به وسیله چک رخ داده و به طبع آن به برخی از افراد جامعه خسارتی وارد شود، آنچه موجب استفاده از این سند تجاری شده، مزایای آن است.

 

مزایای سند تجاری چک

بنابراین مزایای چک را می توان این گونه برشمرد؛ چک ابزاری برای پرداخت مطمئن و نیز کاهش میزان نقل و انتقالات پولی است همچنین وسیله ای برای کنترل مالیات و کاهش چاپ اسکناس است.
از دیگر مزایای چک نیز می توان به وسیله انتقال وجه بین حساب های بانکی و ابزار جمع آوری سرمایه از بانک اشاره کرد.

 

 جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید با وکلای دفتر حقوقی موکل ارتباط برقرار نمایید.

منبع

 

لینک دین
تلگرام
اینستاگرام
الووکیل

ورود اعضا

برای دریافت خدمات حقوقی ثبت نام کنید