علائم تجاری

نکات کلیدی که باید درباره پشت نویسی چک بدانید!|دفتر حقوقی موکل

حتماً شما هم تاکنون عباراتی نظیر پشت نویسی چک یا ظهرنویسی چک را شنیده اید. در این مطلب قصد داریم به بررسی پشت نویسی چک، انواع آن، و مسئولیت های پشت نویس بپردازیم و ابعاد مختلف حقوقی آن را مطرح کنیم.به گزارش «تابناک پشت نویسی چک، نوشتن عبارت یا عباراتی است بر پشت سند (چک) که بیانگر انتقال حق مندرج در سند مزبور و اثبات کننده ی آن است.

 

دفتر حقوقی موکل، ارائه دهنده خدمات حقوقی، وکالت کلیه امور حقوقی توسط وکیل پایه یک دادگستری تهران

ظهرنویسی چک معمولاً به دو منظور صورت می گیرد:

الف- به منظور انتقال چک

دارنده چک با امضا در پشت چک، آن را به شخص دیگری منتقل می کند. در صورتی که وجه مندرج در چک در سررسید توسط صادر کننده تأمین نگردد، بانک محال علیه (بانک پرداخت کننده ی وجه) اقدام به صدور گواهی نامه عدم پرداخت می نماید.

ب- به منظور ضمانت از صادرکننده یا پشت نویس قبلی

در این حالت برای معتبر نمودن بیشتر چک نزد دارنده ی آن، شخص ثالثی به عنوان ضامن، پشت چک را امضا می نماید که ممکن است از صادر کننده ضمانت نماید یا از پشت نویس قبلی.

مسئولیت پشت نویس در هریک از انواع پشت نویسی چک

برای بحث در خصوص پشت نویسی چک باید به قانون تجارت (مواد مربوط به پشت نویسی برات) رجوع کرد زیرا از یک سو، قانون صدور چک، مسئولیت مدنی پشت نویسان چک را به قانون تجارت ارجاع داده است و از سوی دیگر در خود این قانون مواد مستقلی در خصوص ظهرنویسی چک وجود ندارد بلکه به مواد مربوط به پشت نویسی برات انتقال داده شده است.

بر اساس آنچه عنوان شد اگر پشت نویسی چک به منظور انتقال چک باشد، دارنده ی چک در صورتی می تواند به پشت نویس مراجعه و مبلغ چک را مطالبه نماید که گواهی نامه ی عدم پرداخت تا ۱۵ روز از زمان سررسید چک صادر شود. در این حالت او می تواند به هریک از صادرکننده و یا پشت نویس، جهت دریافت طلب رجوع کند. در غیر اینصورت (خارج از زمان ۱۵ روز)، پشت نویس در مقابل دارنده ی چک بری شده و دارنده فقط می تواند از صادرکننده ی چک، طلب خود را مطالبه نماید.

اما در صورتی که پشت نویسی چک به منظور ضمانت باشد، چنانچه چک پس از مراجعه به بانک به دلیل عدم موجودی برگشت بخورد و به عنوان چک برگشتی تلقی گردد، ضامن به همراه کسی که از او ضمانت نموده مسئول پرداخت می گردد و در این فرض محدودیت زمانی در برگشت چک و غیره در قانون پیش بینی نشده و دارنده در هر زمان می تواند به ضامن و دیگر مسئولین چک، جهت وصول مبلغ مندرج در چک رجوع کند.

همان طور که ملاحظه می شود امضاء چک به عنوان ضامن، مسئولیت بیشتری را نسبت به امضاء به عنوان انتقال دهنده به همراه دارد. اما چگونه می توان تشخیص داد که امضاء پشت نویس در حکم ضمانت است یا انتقال؟

معیارهای تشخیص ضمانت کننده از انتقال دهنده در ظهرنویسی چک ها

۱ـ پشت نویسی جهت انتقال فرع بر مالکیت چک است. یعنی تنها کسی می تواند پشت نویس انتقال دهنده به حساب آید که در هنگام امضا، دارنده ی چک بوده باشد. پس اگر شخصی به جز دارنده (ثالث) پشت چک را امضاء کرده باشد، انتقال دهنده نیست و باید ضامن محسوب شود.

 

۲- اگر امضا کننده قصد خود را از امضاء در پشت چک اعلام داشته اصولاً معیار تشخیص، اراده ی امضا کننده است. در واقع اگر امضا کننده اعلام کند که بابت انتقال امضاء کرده است، برای تشخیص نوع پشت نویسی به همین عبارت استناد می شود.

۳ـ اگر امضاکننده قصد خود را اعلام نکرده و به دلیلی معلوم است که او هنگام امضا دارنده ی چک بوده، حتی اگر سند در وجه حامل باشد، صرف امضاء او حمل بر پشت نویسی به منظور انتقال می گردد و اگر هنگام امضاء ثالث بوده (دارنده نبوده)، امضاء او حمل بر ضمانت خواهد شد.

 

۴ـ اگر معلوم نیست که امضاکننده شخص ثالث بوده یا دارنده، بر مبنای اماره تصرف باید او را دارنده ی چک تلقی کرد. لذا امضاء او باید حمل بر پشت نویسی به منظور انتقال شود.

اما فارغ از نوع پشت نویسی چک، نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که علیه پشت نویس، چه از نوع ضامن و چه از نوع انتقال دهنده، نمی توان شکایت کیفری کرد و حکم جلب گرفت و باید به شکل حقوقی طرح دعوی شود. در مورد چک کیفری و چک حقوقی نیز در مقاله مرتبط با آن ها به تفصیل صحبت شده است.

لینک دین
تلگرام
اینستاگرام
الووکیل

ورود اعضا

برای دریافت خدمات حقوقی ثبت نام کنید