بررسي شرا يط سه گانه ماهو ي حما يت از اختـراع و شـرط شـ كلي (ثبـت ) موضـوع اين بخش است
الف- شرايط ماهوي
1 ابتكاري بودن
مراد از ابتكاري بودن اين است كه تنها زماني مي توان ادعاي تحصيل يك اختـراع را قرين صحت تلقي كرد كه به موجب آن بـر «سـطح دانـش موجـودچيزي افزوده شده باشد و ابداع مورد نظر نسبت به سطح عموم ي دانش جامعه يك گام به جلو تلق ي شود . فقدان چنين شرط ي به معناي آن است كـه كـسي بـدون آنكـه چيـز جديدي به دانش اجتماع افزوده باشد ، سعي در جلب حمايت قانون برا ي ايجاد انحصار در مورد بخشي از دانش موجود اجتماع دارد
در برخي نظامهاي حقوقي براي احراز عنصر ابتكاري بـودن ، از روش پـيش آزمـايي استفاده مي كنند كه البته روشي پرهزينه است . در اين روش ادعاي تحصيل اختراع را بـا ابداعات و اختراعات قبلي به لحاظ ابتكاري بودن يا نبودن مقا يسه ميكنند و در صورتي كه نتيجة بررسيها مؤيد ابتكاري بودن اختراع باشد ، گواهي اختراع صـادر مـي گـردد . در نقطة مقابل، در نظامها يي مثل ايران كه روش بدون پـيش آزمـايي دارنـد ، تقاضـا و ثبـت اختراع فقط از جهت رعا يت مقررات شكلي بررس ي مـي گـردد ؛ هـر چنـد در عمـل در پارهاي موارد اداره مالكيت صنعتي از وزارت صنايع استعلام ي در اين خصوص به عمل مي آورد كه البته نمي توان ا ين عمل را اعمـال نظـام پـيش آزمـايي بـه معناي دقيق كلمه توصيف كرد
2كاربرد صنعتي
اختراع جهت ارائه راه حل عملي برا ي حل يك مشكل قابـل اسـتفاده اسـت ، لـيكن اكتشاف پرده برداري از رموز موجود ولي مجهول طبيعت است . لذا با يد گفت كه اختراع زماني قابل حمايت است كه دارا ي كاربرد علمي و فني در شـاخه اي از گـسترة پهنـاور صنعت و فناوري (به عام ترين مفهوم كلمه) باشد و بدون چنين شرطي فلسفة برقـراري حق انحصاري براي مبدع آن اثر بلا توجيه خواهد بود .
3تازگي
مراد از تازگي داشتن اختراع ، عنصر ي غير از جديد و ابتكاري بودن آن اسـت . ا يـن شرط كه در واقع نوعي شرط سلبي محسوب مي شود، به معنـاي اعـلان و افـشا نـشده بودن اختراع قبل از تقاضاي ثبت است. با اعلان و افشاي اطلاعات مربوط به اختراع بـه نحوي كه يك فرد متخصص ، بالقوه (نه لزوماً بالفعل) توان اعمال و اجرا ي آن اختراع را داشته باشد، وصف تازگي اختراع زائل ميشود و غيرقابل حمايت خواهد بود.
توجيه اين شرط آن است كه از يك سو نبايد به واسطه اعطا ي حق اختراع جامعه را از آنچه (در اثر افشاي قبلي) بدان دسترس داشته محروم نمود و آن دانش را در انحصار يك شخص قرار داد و از سوي ديگر با افشاي قبلي اطلاعات مربوط به اختراع، مختـرع در مقابل كسب حمايت قدرت عمومي عوضـي (افـشا ي اطلاعات مربوط به اختراع) نميپردازد.
ب- شرط شكلي (ثبت اختراع)
براي اينكه تحت حمايت قدرت عمومي (دولت) قرار گيرد، علاوه بر شرايط سه گانة ماهوي پيش گفته، بايد به ثبت برسد . بـراي ثبـت اختـراع از يـك سـو تقاضـاي رسمي و خدشه ناپذير متقاضي و از سو ي د يگر تأييد و شناسا يي رسمي و خدشه ناپـذير مقام عمومي در مورد اصل حق و حدود و ثغور آن ضـروري اسـت و از سـوي د يگـر ، اعلان رسمي وجود اين حق براي افراد جامعه برا ي آگاهي از تكاليف خود لازم اسـتثبت اختـراع به مالك آن حقوق انحصاري زير را اعطا خواهد كرد
